Aktualności

02.01.2025 - Uruchomienie nowej kowalskiej linii gminnej

W związku z rekordową wysokością środków z FRPA dla gm. Kowala na potrzeby publicznego transportu zbiorowego (2 mln 76 tys. 62 PLN 40 gr.), obok zwiększenia pracy przewozowej na obu istniejących liniach [E1] i [E2] (przy jednoczesnej zmianie ich tras) powołano do życia kolejną kowalską linię gminną - [E3]. Będą na niej pracować w dni robocze nawet trzy brygady.

Busy kowalskiej linii gminnej [E3] połączą Grabinę, Józefów, Maliszów (Kolonię Osiek, Lubelską, Starą Wieś, Piachy, Majewo), Romanów, Parznice, Kowalę-Stępocinę (Dolną, Kolonię, Kowalówkę), Kotarwice, Mazowszany i Trablice z Radomiem. Linia będzie krańcować - podobnie, jak obecnie linia [E1] - obok radomskiego dworca kolejowego.

Busy tej linii będą obsługiwały następujące przystanki:
- Grabina (przystanek krańcowy, nowy na tej witrynie);
- Józefów I NŻ (przystanek "widmo", po drugiej stronie skrzyżowania DW 733 z DP 3539W względem przystanku Józefów dla linii [E1], nowy na tej witrynie);
- Józefów II NŻ (przystanek "widmo", przy DW 733, nowy na tej witrynie);
- Maliszów - Kolonia Osiek (Lubelska / Podgórska) NŻ - przystanek "widmo", przy DW 733, nowy na tej witrynie;
- Maliszów - Lubelska, nowy na tej witrynie;
- Maliszów II (Wierzbicka / Lubelska);
- Maliszów - Stara Wieś (Główna / Słoneczna) NŻ - przystanek "widmo", nowy na tej witrynie;
- Maliszów - Piachy (Słoneczna), nowy na tej witrynie;
- Romanów (Romanowska / Brzozowa), nowy na tej witrynie;
- Maliszów I (Romanowska / Wierzbicka) NŻ - przystanek "widmo", tylko w kierunku Romanowa, nowy na tej witrynie;
- Maliszów I (Wierzbicka / Romanowska) - tylko w kierunku Parznic;
- Maliszów - Majewo (Wierzbicka / Majówka);
- Parznice - Kolonia (Wierzbicka);
- Parznice (Wierzbicka / św. papieża Jana Pawła II) - tylko w kierunku Maliszowa;
- Parznice IV (św. papieża Jana Pawła II / Wierzbicka);
- Parznice V (św. papieża Jana Pawła II);
- Kowala-Stępocina - Dolna III (św. papieża Jana Pawła II / Walentynowska)*;
- Kowala-Stępocina - Dolna II (św. papieża Jana Pawła II / Równa)*;
- Kowala-Stępocina - Dolna I (św. papieża Jana Pawła II / Radomska)*;
- Kowala-Stępocina (Radomska / rondo Bohaterów Powstania Styczniowego Bitwy pod Kowalą 1863);
- Kowala-Stępocina - Kolonia (Radomska) - tylko w kierunku ronda w Kowali;
- Kowala-Stępocina - Kolonia I NŻ (przystanek "widmo", tylko w kierunku Kowalówki), reaktywowany;
- Kowala-Stępocina - Kolonia II, reaktywowany;
- Kowala-Stępocina - Kowalówka, reaktywowany;
- Kotarwice I, reaktywowany;
- Kotarwice II, reaktywowany;
- Kotarwice III NŻ - przystanek "widmo", tylko w kierunku Kowalówki, reaktywowany;
- Mazowszany / Kotarwice I;
- Trablice (Wierzbicka / al. ks. Kotlarza)**;
- Wierzbicka / Warsztatowa**;
- Wierzbicka / Czarnoleska**;
- Wierzbicka / Toruńska**;
- Limanowskiego / Maratońska** (tylko w kierunku Grabiny);
- Rewolucji 1905. Roku / Obrońców** oraz przystanek końcowy
- RADOM - DW. PKP / gen. Beliny-Prażmowskiego** i przystanek początkowy
- Księcia Józefa Poniatowskiego / dw. PKP**.

UWAGI:
* przystanek będzie obsługiwany za linię gminną [E1];
** przystanek będzie obsługiwany równolegle z linią gminną [E1].

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Zasadniczą część trasy tej linii stanowią przystanki nowo powstałe lub reaktywowane. Na ww. odcinkach dróg gminnych funkcjonowały dotej pory tylko przewozy szkolne.

Przystankiem początkowym w Radomiu będzie - podobnie, jak dla linii [E1] - drugie stanowisko zespołu przystankowego Księcia Józefa Poniatowskiego / dw. PKP (przystanek początkowy linii [I]).

Nowa linia gminna, a zwłaszcza jej przebieg, spowodowała zmiany nazw niektórych przystanków na łamach tej witryny. Przystanek:
- Maliszów - Stara Wieś (Wierzbicka / Lubelska) zmieni nazwę na Maliszów II (Wierzbicka / Lubelska);
- Maliszów (Wierzbicka / Romanowska) zmieni nazwę na Maliszów I (Wierzbicka / Romanowska)*.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

UWAGI:
* Oficjalna nazwa tego przystanku przy DW 744 (dawniej DW 733/DW 744) to Romanów, znajduje się on jednak w Maliszowie. Romanów natomiast składał się do końca ub.r. z dwóch części:
- właściwej wsi, na zachód od DW 744, oraz
- eksklawy o nazwie Stawki będącej przysiółkiem wsi Romanów wraz z Podgórzem, będącym częścią wsi Romanów, na wschód od DW 744 - od tego roku Stawki są osobną wsią.

Odjazdy z przystanku Grabina:
- w dni robocze o 4:50, 5:30, 6:30, 7:10, 8:10, 8:50, 9:50, 10:30, 11:30, 13:10, 13:50, 14:50, 15:15Z, 15:30Z, 16:30, 18:10, 19:50, 21:30 i 23:10Z;
- w dni robocze, wolne od nauki szkolnej o 4:50, 5:30, 6:30, 7:10, 8:10, 8:50, 9:50, 10:30, 11:30, 12:10Z, 13:10, 13:50, 14:50, 15:30Z, 16:30, 18:10, 19:50, 21:30 i 23:10Z;
- w weekendy o 4:50, 6:30, 8:10, 9:50, 11:30, 13:10, 14:50, 16:30, 18:10 i 21:30.

OZNACZENIE:
Z - kurs zjazdowy tylko do przystanku Trablice (Wierzbicka / al. ks. Kotlarza).

Odjazdy z przystanku Księcia Józefa Poniatowskiego / dw. PKP:
- w dni robocze o 5:40, 6:20, 7:20, 8:00, 9:00, 9:40, 10:40, 11:20, 12:20, 13:00, 14:00, 14:40, 15:40, 17:20, 19:00, 20:40 i 22:20;
- w weekendy o 5:40, 7:20, 9:00, 10:40, 12:20, 14:00, 15:40, 17:20 i 20:40.

Kursy początkowe z przystanku Trablice (Wierzbicka / al. ks. Kotlarza):
- w dni robocze o 4:25 i 5:05;
- w weekendy o 4:25.

Operatorem na tej linii jest - podobnie, jak linii [E1] (oraz wszystkich pięciu skaryszewskich, a ponadto wszystkich czterech jedlneńskich linii gminnych) przedsiębiorstwo Robert Opara Przewóz Osób (Grupa Oparka - PKS Kielce sp. z o.o.).

02.01.2025 - Korekta rozkładów jazdy. Zmiany tras i operatorów

W związku z rekordową wysokością środków z FRPA dla gm. Kowala na potrzeby publicznego transportu zbiorowego (2 mln 76 tys. 62 PLN 40 gr.), zwiększono liczbę kursów na kowalskich liniach gminnych [E1] i [E2]. Zmienione zostały ponadto trasy obu linii. Na tej pierwszej będą pracować dwie brygady. Ponadto powstała kolejna kowalska linia gminna - [E3] (linie nie mają oznaczenia alfanumerycznego, ww. oznaczenia zastosowano na łamach tej witryny na potrzeby nawigacji po stronie). O nowej linii - w kolejnym komunikacie.

Busy kowalskiej linii gminnej [E1] zostaną wycofane z zachodniej części Parznic, ponadto z Kowali-Stępociny (Dolnej, Górnej), Rożek - Kolonii, Augustowa, Kosowa - Mniejszego, Ludwinowa oraz z zachodniej części Trablic (Kolonii, Pelagowa), a jej trasa zostanie skrócona do radomskiego dworca kolejowego. Busy tej linii nie będą już obsługiwały następujących przystanków:
- Grabina - Bukowiec NŻ (przystanek "widmo", warunkowy, zlikwidowany z uwagi na nowo powstałą kowalską linię gminną [E3] do/z Grabiny);
- Parznice IV (św. papieża Jana Pawła II / Wierzbicka)*;
- Parznice V (św. papieża Jana Pawła II)*;
- Kowala-Stępocina - Dolna I (św. papieża Jana Pawła II / Walentynowska)*;
- Kowala-Stępocina - Dolna II (św. papieża Jana Pawła II / Równa)*;
- Kowala-Stępocina (św. papieża Jana Pawła II / Radomska)*;
- Kowala-Stępocina - Górna I (Walewskiej / Radomska)**;
- Kowala-Stępocina - Górna II (Walewskiej / Powstańców Styczniowych)***;
- Rożki - Kolonia I****;
- Rożki - Kolonia II****;
- Augustów / stacja PKP Rożki NŻ****;
- Augustów NŻ****;
- Kosów - Mniejszy / p.o. PKP Kosów**;
- Ludwinów III**;
- Ludwinów II**;
- Ludwinów I**;
- Trablice - Kolonia (al. ks. Kotlarza)**;
- Trablice - Pelagów (al. ks. Kotlarza)**;
- Trablice I (al. ks. Kotlarza / Wierzbicka)**;
- RADOM - DW. PKP / gen. Traugutta*****;
- gen. Traugutta / marsz. Józefa Piłsudskiego*****;
- Lekarska / Szpital*****;
- Żeromskiego / gen. Traugutta*****;
- Malczewskiego / Kazimierza Kelles-Krauza*****;
- Wernera / Montwiłła-Mireckiego***** oraz pętla
- RADOM - KAPTUR / Mokra*****.

UWAGI:
* przystanek będzie obsługiwany nowo powstałą linią gminną [E3];
** przystanek będzie obsługiwany linią gminną [E2];
*** przystanek w kierunku ronda w Kowali-Stępocinie będzie obsługiwany linią gminną [E2], a w kierunku Rożek zostanie zlikwidowany;
**** przystanek zlikwidowany;
***** przystanek nie będzie nieobsługiwany z uwagi na skrócenie trasy.

Busy tej linii będą obsługiwały ponadto następujące przystanki:
- Parznice (Wierzbicka / św. papieża Jana Pawła II) - tylko w kierunku Trablic;
- Mazowszany / Kotarwice II (Wierzbicka);
- Kotarwice / Mazowszany II (Wierzbicka);
- Kotarwice / Mazowszany I (Wierzbicka);
- Mazowszany I NŻ (przystanek "widmo", tuż za skrzyżowaniem w kierunku Huty Mazowszańskiej, nowy na tej witrynie);
- Mazowszany II (nowy na tej witrynie);
- Huta Mazowszańska I (Złota) - nowy na tej witrynie;
- Huta Mazowszańska II (Złota) - nowy na tej witrynie;
- Zenonów (Skaryszewska / Złota) - tylko w kierunku Bukowca, reaktywowany);
- ZENONÓW (pętla linii 23);
- Zenonów / Sołtyków (Skaryszewska) NŻ - na granicy z gm. Skaryszew;
- Sołtyków II (Skaryszewska / Sosnowa) NŻ - na granicy z gm. Skaryszew;
- Sołtyków I (Skaryszewska / Piaskowa) - na terenie gm. Skaryszew;
- Sołtyków I (Piaskowa / Radomska) NŻ - przystanek "widmo", na terenie gm. Skaryszew, reaktywowany;
- Trablice - Ciborów II (reaktywowany);
- Trablice - Ciborów I (reaktywowany);
- Trablice - Stara Wieś (reaktywowany);
- Trablice II (reaktywowany) oraz przystanek końcowy
- RADOM - DW. PKP / gen. Beliny-Prażmowskiego.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Z uwagi na niedawną zmianę statusu Zenonowa (z przysiółku wsi Huta Skaryszewska na samodzielną wieś), na łamach tej witryny reaktywowany przystanek Huta Mazowszańska - Zenonów otrzymał nazwę Zenonów (Skaryszewska / Złota).

Z uwagi na zmianę charakteru, reaktywowana pętla TRABLICE - STARA WIEŚ zmieni funkcję na przystanek przelotowy Trablice - Stara Wieś.

Przystankiem początkowym w Radomiu będzie drugie stanowisko zespołu przystankowego Księcia Józefa Poniatowskiego / dw. PKP (przystanek początkowy linii [I]).

Odjazdy z przystanku Bukowiec:
- w dni robocze o 4:45, 5:30, 6:15, 7:00, 7:45, 8:30, 9:15, 10:00, 10:45, 11:30, 12:15, 13:45, 15:15, 16:45, 18:15, 19:45, 21:15, 22:45 i 23:55Z;
- w weekendy o 6:15, 7:45, 9:15, 10:45, 12:15, 13:45, 15:15, 16:45Z, 19:45 i 23:00Z.

OZNACZENIE:
Z - kurs zjazdowy tylko do przystanku Trablice (Wierzbicka / al. ks. Kotlarza).

Odjazdy z przystanku Księcia Józefa Poniatowskiego / dw. PKP:
- w dni robocze o 5:30, 6:15, 7:00, 7:45, 8:30, 9:15, 10:00, 10:45, 11:30, 13:00, 14:30, 16:00, 17:30, 19:00, 20:30, 22:00 i 23:20;
- w weekendy o 7:00, 8:30, 10:00, 11:30, 13:00, 14:30, 16:00, 19:00 i 22:15.

Kursy początkowe z przystanku Trablice II:
- w dni robocze o 4:25 i 5:10;
- w weekendy o 5:48.

Zmieni się operator na tej linii. Dotychczasową firmę - Usługi Transportowe Marcin Jarząbek - zastąpi przedsiębiorstwo Robert Opara Przewóz Osób (Grupa Oparka - PKS Kielce sp. z o.o.).

Bus kowalskiej linii gminnej [E2] zostanie wycofany z kryterium ulicznego przez Rudę Małą - Bojec i Rudę Wielką, ponadto zostanie wycofany w Radomiu z ulicy Starokrakowskiej. Bus tej linii nie będzie już obsługiwał następujących przystanków:
- Ruda Mała - Dąbrówka Zabłotnia - Kolonia I (w kierunku Rudy Wielkiej, zlikwidowany);
- Ruda Mała - Bojec NŻ (zlikwidowany);
- Ruda Wielka (Kasztanowa / Radomska) NŻ (przystanek "widmo", zlikwidowany);
- Kowala-Stępocina (Radomska / rondo Bohaterów Powstania Styczniowego Bitwy pod Kowalą 1863) - tuż przed rondem, w kierunku Rudy Małej (brak słupka ze znakiem drogowym D-15);
- Starokrakowska / Szydłowiecka;
- Limanowskiego / Toruńska;
- Limanowskiego / Maratońska (przed skrzyżowaniem, tylko w kierunku radomskiego dworca kolejowego).

Bus tej linii będzie obsługiwał ponadto następujące przystanki:
- Ruda Mała (tylko w kierunku Stanisławowa, reaktywowany);
- Ruda Mała / Dąbrówka Zabłotnia - Kolonia (tylko w kierunku Stanisławowa, reaktywowany)**;
- Dąbrówka Zabłotnia - Kolonia / p.o. PKP Dąbrówka Zabłotnia (reaktywowany);
- Dąbrówka Zabłotnia (reaktywowany);
- Dąbrówka Zabłotnia - Załawie (reaktywowany);
- Kowala-Stępocina - Górna II (Walewskiej / Powstańców Styczniowych)*;
- Kowala-Stępocina - Górna II (Powstańców Styczniowych / Walewskiej) NŻ (reaktywowany);
- Kowala-Stępocina - Górna I (Walewskiej / Radomska)*;
- Krychnowice (w bramie Samodzielnego Wojewódzkiego Publicznego Zespołu Zakładów Psychiatrycznych Opieki Zdrowotnej im. dr Barbary Borzym podczas wjazdów kieszeniowych);
- Kosów - Mniejszy / p.o. PKP Kosów*;
- Ludwinów III*;
- Ludwinów II*;
- Ludwinów I*;
- Trablice - Kolonia (al. ks. Kotlarza)*;
- Trablice - Pelagów (al. ks. Kotlarza)*;
- Trablice I (al. ks. Kotlarza / Wierzbicka)*;
- Wierzbicka / Warsztatowa;
- Wierzbicka / Czarnoleska oraz
- Wierzbicka / Toruńska.

UWAGI:
* przystanek będzie obsługiwany za linię gminną [E1];
** przystanek Dąbrówka Zabłotnia - Kolonia / Ruda Mała został przeniesiony za skrzyżowanie w kierunku Rudy Wielkiej. Nadano mu na tej witrynie nazwę Ruda Mała / Dąbrówka Zabłotnia - Kolonia I (obecnie zlikwidowany). Ponadto został postawiony kolejny przystanek, za skrzyżowaniem w kierunku Stanisławowa, któremu nadano na tej witrynie nazwę Ruda Mała / Dąbrówka Zabłotnia - Kolonia.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Z uwagi na zbudowane na rzecz PKP PLK SA kolejowe przystanki osobowe, na łamach tej witryny zostały zmienione nazwy następujących przystanków:
- Dąbrówka Zabłotnia - Kolonia na Dąbrówka Zabłotnia - Kolonia / p.o. PKP Dąbrówka Zabłotnia oraz
- Kosów - Mniejszy na Kosów - Mniejszy / p.o. PKP Kosów.

Analiza rozkładu jazdy i jego weryfikacja w terenie wykazała na kilku kursach bardzo napięty czas przejazdu, często niemożliwy do realizacji bez opóźnienia. Podczas każdego kursu bus wykonuje wjazd kieszeniowy z Kosowa - Mniejszego i Augustowa do Kosowa, gdzie bus wykonuje "trójkątowanie", czyli zawraca cofając z DP 3558W w DP 3564W na skrzyżowaniu przy pobliskim przystanku. Bus nie wykonuje podjazdu na pętlę zlokalizowaną w Kosowie - Większym w pobliżu ul. Rodziny Niecieckich. Ponadto, czego nie ma na oficjalnych rozkładach jazdy, kierowca wykonuje "na żądanie" podjazd do radomskich Krychnowic. Na tej linii będzie pełniła służbę jedna brygada - "maraton".

Kowalska linia gminna [E2] w obecnym kształcie osiągnęła rekord liczby przejeżdżanych przejazdów kolejowo-drogowych podczas jednego kursu - jest ich aż 8:
- w Radomiu na ul. Wierzbickiej (DW 744) z LK22;
- w Trablicach na ul. Wierzbickiej (DW 744) z LK8;
- w Ludwinowie z LK8;
- w Kosowie - Mniejszym (DP 3564W) z LK22 (podczas wjazdu kieszeniowego);
- w Kosowie - Mniejszym (DP 3564W) z LK22 (ponownie, podczas powrotu z wjazdu kieszeniowego);
- w Kosowie - Mniejszym (DP 3564W) z LK8;
- w Dąbrówce Zabłotniej - Załawiu z LK8;
- w Dąbrówce Zabłotniej - Kolonii (DP 4010W) z LK8.

Odjazdy z przystanku Ruda Mała / Stanisławów:
- w dni robocze o 4:20, 5:45, 7:06, 8:45, 10:30, 13:05, 15:10, 17:10, 18:55 i 21:00;
- w soboty o 5:10, 7:06, 8:45, 10:30, 13:05, 15:10 i 17:10.

Odjazdy z pętli RADOM - KAPTUR / Mokra:
- w dni robocze o 5:00, 6:25, 8:00, 9:40, 11:45, 14:15, 16:15, 18:10, 20:00 i 22:10;
- w soboty o 6:25, 8:00, 9:40, 11:45, 14:15, 16:15 i 18:10.

Zmieniła się nazwa operatora na tej linii. Dotychczasową nazwę - "Alexandria" Aleksandra Chełmińska - zastąpi nazwa Chełmińscy sp. z o.o.

Cennik (bilety normalne):
- bilet jednorazowy na terenie gminy - 0,90 PLN;
- bilet jednorazowy do Radomia z Trablic, Ludwinowa, Kosowa - 4 PLN;
- bilet jednorazowy do Radomia - 5 PLN;
- bilet miesięczny na terenie gminy - 20 PLN;
- bilet miesięczny do Radomia z Trablic, Ludwinowa, Kosowa - 145 PLN;
- bilet miesięczny do Radomia - 195 PLN.

Obowiązują wszystkie ulgi ustawowe.

Z uwagi na zmianę przebiegu trasy tej linii na terenie Radomia, przestaną być na tej witrynie edytowane następujące przystanki:
- Limanowskiego / Maratońska (przed skrzyżowaniem, po stronie kościoła pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus);
- Limanowskiego / Toruńska oraz
- Starokrakowska / Szydłowiecka.

02.01.2025 - Korekta rozkładów jazdy

W związku ze zmniejszeniem środków z FRPA dla m.-gm. Skaryszew na potrzeby publicznego transportu zbiorowego, zmniejszono liczbę kursów na skaryszewskich liniach gminnych [B4] i [B5]. Zmieniona została ponadto trasa tej pierwszej.

Busy skaryszewskiej linii gminnej [B4] zostaną wycofane z MIASTECZKA, a jej trasa zostanie skrócona ponownie do Odechowca. Busy będą jednak zawracać aż na końcu tej miejscowości. Busy tej linii nie będą już obsługiwały następujących przystanków:
- Odechów - Kolonia NŻ (przystanek "widmo", warunkowy) oraz pętla
- MIASTECZKO.

Busy tej linii będą obsługiwały nowe przystanki:
- Odechowiec III;
- Odechowiec IV oraz przystanek krańcowy
- Odechowiec V.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Odjazdy z przystanku Odechowiec V będą się odbywały o tych samych porach, co z MIASTECZKA. Ponadto, dotychczasowa pętla MIASTECZKO ponownie zmieni charakter na przystanek przelotowy tylko dla skaryszewskiej linii gminnej [B3] Miasteczko. Ulegnie likwidacji przystanek "widmo" Odechów - Kolonia NŻ.

Z uwagi na nowo powstałą tczowską linię gminną [T], która będzie obsługiwała kolejny przystanek w miejscowości Kłonowiec-Koracz (przy DP 3534W), przystanek Kłonowiec-Koracz NŻ zmieni na tej witrynie nazwę na Kłonowiec-Koracz II NŻ.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Nie będą wykonywane następujące kursy linii [B4]:
- z JANISZPOLA o 4:01 i 15:10 (w kierunku przystanku krańcowego Odechowiec V);
- okrężne wokół Radomia z przystanku krańcowego Odechowiec V o 4:30, 15:10, 17:10 (będzie wykonywany jako kurs zjazdowy tylko do JANISZPOLA), 18:40, 20:10, 21:40 i 23:10 (kurs zjazdowy tylko do JANISZPOLA);
- podczas okrążenia, z przystanku RADOM - DW. PKP / gen. Traugutta o 5:10, 17:50, 19:20, 20:50 i 22:20.

Liczba zlikwidowanych kursów jest równa liczbie kursów powołanych podczas ostatniej zmiany rozkładu jazdy, tj. 13 marca 2023 r. Liczba brygad zostanie zmniejszona z 3 do 2 (w tym jedna szczytowa).

Zmiany dotknęły ponadto inną skaryszewską linię gminną - [B5]. W weekendy będą wykonywane dodatkowe kursy :
- z przystanku krańcowego Gębarzów-Kolonia II o 14:35 (ze SKARYSZEWA o 14:45);
- z przystanku krańcowego Wilczna II o 15:00 (ze SKARYSZEWA o 15:14).

Natomiast w dni robocze nie będą wykonywane następujące kursy linii [B5]:
- z przystanku Gębarzów-Kolonia II o 19:10 i 20:10;
- ze SKARYSZEWA (w kierunku Wilcznej) o 19:20 i 20:20;
- z przystanku Wilczna II o 19:40 i 20:40;
- ze SKARYSZEWA (do Gębarzowa-Kolonii) o 19:54 i 20:54.

Wyniki naboru wniosków o objęcie dopłatą na 2025 r. w ramach FRPA linii gminnych

Na podstawie wniosków nadesłanych przez organizatorów PTZ (JST) podczas naboru trwającego w dniach 3-9 grudnia ub.r., 31. grudnia ub.r. wytypowano listę gmin, których wnioski zostały objęte dopłatą w ramach limitu środków FRPA dla woj. mazowieckiego (tj. 85 mln 338 tys. 835 zł. 76 gr.). Województwo mazowieckie jest dopiero siódmym z kolei, które podało wyniki naboru z FRPA na 2025 r. Po latach marazmu, tym razem liczba chętnych i wysokość wnioskowanych kwot w woj. mazowieckim przeszła najśmielsze oczekiwania, bowiem łączna suma dofinansowania dla projektów gmin, powiatów i ich związków wyniosła aż 165 319 963,81 PLN, co stanowi 193,72% alokacji. Dla chętnych JST brakuje zatem prawie drugie tyle wobec dostępnego limitu na rok 2025 dla woj. mazowieckiego, tj. ok. 80 mln PLN! Z tego powodu aż 40 wniosków pozostało bez dofinansowania (w tym 7 wniosków związków powiatowo-gminnych i 33 wniosków powiatów).

Łącznie przyznano 156 wniosków, w tym dofinansowanie dla 50 wieloletnich wniosków gmin, dla 1 wieloletniego wniosku związku powiatowo-gminnego (związek "Garwolińskie Przewozy Powiatowo-Gminne" otrzymał na cztery lata aż 40 mln PLN, z czego tylko na ten rok otrzyma 9 365 108,02 PLN) oraz dla 65 rocznych wniosków gmin.

W powiecie radomskim 3 gminy otrzymały dofinansowanie na wnioski wieloletnie. Są nimi:
- gm. Kowala, 2 076 062,40 PLN (3 linie);
- gm. Zakrzew, 656 426,40 PLN (4 linie);
- gm. Wierzbica, 878 985 PLN (4 linie).

Gm. Kowala na 115 gmin, które wnioskowały o dofinansowanie z FRPA, zdobyła czwartą z kolei kwotę na ten rok (najwyższą otrzymała gm. Radzymin - 2 503 314 PLN).

W powiecie radomskim pozostałe gminy otrzymały dofinansowanie na wnioski roczne. Są nimi:
- m.-gm. Skaryszew, 1 871 687,70 PLN (5 linii);
- gm. Jastrzębia, 720 544,50 PLN (4 linie);
- m.-gm. Przytyk, 179 916 PLN (3 linie);
- gm. Wolanów, 297 940,80 PLN (4 linie);
- gm. Gózd, 193 428 PLN (2 linie);
- m.-gm. Jedlnia-Letnisko, 582 394,80 PLN (5 linii);
- m.-gm. Iłża, 349 990,20 PLN (6 linii).

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

W najbliższym sąsiedztwie powiatu radomskiego (WRA) dofinansowanie otrzymały:
- gm. Tczów z powiatu zwoleńskiego (WZW), 142 848 PLN (1 linia);
- m.-gm. Kozienice z powiatu kozienickiego (WKZ), 295 500 PLN;
- m.-gm. Przysucha z powiatu przysuskiego (WPY), 585 518,22 PLN;
- gm. Mirów z powiatu szydłowieckiego (WSZ), 498 960 PLN.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Najwięcej w powiecie radomskim z FRPA otrzymała na rok 2025 gm. Kowala - ponad 2 mln PLN. Nieco poniżej tej kwoty - 1,87 mln PLN - otrzymała m.-gm. Skaryszew. Dotychczasowy lider spadł na 2. lokatę. Zielone słupki dotyczą gmin spoza powiatu radomskiego, jednak organizujących linie gminne prowadzące do Radomia (m.-gm. Głowaczów - bez dofinansowania z FRPA - na podstawie porozumienia międzygminnego z gm. Jastrzębia).

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

W porównaniu do roku ubiegłego różnice w wysokości dotacji dla poszczególnych gmin są minimalne. Wyjątek stanowi gm. Kowala, która na rok 2025 otrzymała 5,5-krotnie więcej, niż w roku ubiegłym. W odróżnieniu od powiatów np. szydłowieckiego czy przysuskiego, powiat radomski nie jest organizatorem PTZ, dlatego mieszkańcy np. Przytyka, Iłży czy Wierzbicy mogą na razie zapomnieć o bezpośredniej linii autobusowej do Radomia w standardach obsługi na miarę XXI w. Tym bardziej o porozumieniu międzypowiatowym lub powiatowo-gminnym nie może być mowy.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Kwotę w wysokości 1,5 mln PLN m.-gm. Skaryszew przekroczyła już 3-krotnie, natomiast kwotę 2 mln PLN - raz, w ubiegłym roku. Kwota w wysokości 2,216 mln PLN dla Skaryszewa to dotychczas rekord w powiecie radomskim. W tym roku jednak kwotę 2 mln PLN dofinansowania z FRPA przekroczyła gm. Kowala - 2,076 mln PLN. W dalszym ciągu nie przystępują do konkursu na dofinansowanie z FRPA gm. Jedlińsk i gm. Pionki.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Na podstawie tegorocznego rozdania z FRPA powstanie kilka nowości:
- nowa kowalska linia gminna [E3] z Grabiny przez Józefów, Maliszów (Podgórze/Kolonia Osiek, Lubelska, Starą Wieś, Piachy), Romanów, Maliszów (Majewo), Parznice, Kowalę (Dolną, Stępocinę, Kolonię, Kowalówkę), Kotarwice, Mazowszany, Trablice do Radomia;
- jastrzębska linia gminna L[2] obecnie z Radomia przez Lesiów, Owadów, Jastrzębię, Bartodzie do Łukawy (gm. Głowaczów, pow. kozienicki) - na mocy porozumienia międzygminnego z m.-gm. Głowaczów zostanie wydłużona do m. Głowaczów (gmina dopłaca z własnego budżetu);
- nowa jastrzębska linia gminna L[4] z Radomia przez Jastrzębię, Lewaszówkę i dalej przez Cecylówkę-Brzózkę do Brzózy (gm. Głowaczów, pow. kozienicki) - na mocy porozumienia międzygminnego z m.-gm. Głowaczów (gmina dopłaca z własnego budżetu);
- nowa tczowska okrężna linia gminna [T] z Bartodziejów wokół gminy przez Lucin, Janów, Józefów, Brzezinki Stare/Nowe-Żabówkę, Podzakrzówek/Tczów, Tczów (Janówkę Małą, Poduchowną, Pragę, Średnią Wieś), Borki, Kazimierzów, Rawicę Nową, Rawicę-Kolonię, Tynicę i dalej przez tereny gm. Skaryszew, tj. przez Kłonowiec-Koracz, Kłonowiec-Kurek, Kazimierówkę, Bogusławice (Kolonię), Maków (Bogusławską, Skaryszewską, Starowiejską, Lipową), Makowiec (Makowską, Radomską) i dalej do Radomia z przystankiem krańcowym RADOM - DW. PKP / gen. Beliny-Prażmowskiego (przystanek krańcowy m.in. zakrzewskich linii gminnych 100, 101 i 102 oraz przystanek początkowy linii 27).

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Po czterech transzach z FRPA gm. Jastrzębia nie przekroczyła skumulowanej kwoty dofinansowania za lata 2022-2025 w wysokości 3 mln PLN. Kwotę tę przekroczy właśnie w tym roku "mocnym uderzeniem" gm. Kowala. Po trzech transzach do kwoty 2,5 mln PLN zbliża się gm. Wierzbica. Niekwestionowanym liderem w pozyskiwaniu środków z FRPA w ciągu ostatnich czterech lat jest m.-gm. Skaryszew, która jak dotąd łącznie pobrała dofinansowanie w wysokości 6 568 531,70 PLN! Linie gminne w wersji "widmo" funkcjonują na terenach gmin: Gózd, Iłża i Przytyk. Poprawiła się nieco sytuacja na terenie gm. Wolanów, a już wiadomo, że od czerwca 2026 r. będzie zupełnie lepiej. Dramat i "białe plamy" nadal pozostają na terenach gm Jedlińsk.

W wyniku powstania kowalskiej linii gminnej [E3] zmienią trasy istniejące dotychczas pozostałe linie na terenie tej gminy:
- linia [E1] z Bukowca biegnie obecnie przez Józefów, Bardzice, Gębarzów-Osadę, Parznice, Mazowszany/Kotarwice, Hutę Mazowszańską, Zenonów, Sołtyków, Trablice (Ciborów, Starą Wieś) i dalej do Radomia - zmieni się ponadto operator na tej linii;
- linia [E2] z Rudy Małej biegnie obecnie przez Dąbrówkę Zabłotnią (Kolonię, Załawie), Kowalę (Górną, Stępocinę, Kolonię), Augustów, Kosów (wjazd kieszeniowy do Radomia, do ul. Krychnowickiej, zawracanie w bramie Samodzielnego Wojewódzkiego Publicznego Zespołu Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej im. dr Barbary Borzym), powrót przez Kosów - Mniejszy, Ludwinów, Trablice (Pelagów, Kolonię) i dalej do Radomia.

Szczegółowe informacje będą systematycznie podawane po zapoznaniu się z informacjami podawanymi przez urzędy poszczególnych gmin i po ich weryfikacji w terenie ze stanem faktycznym.

Użyte w artykule skrótowce i skróty:
BGK - Bank Gospodarstwa Krajowego, bank należący w całości do Skarbu Państwa;
FRPA - Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych (fundusz celowy utworzony w BGK);
gm. - gmina, (gmina wiejska);
m.-gm. - miasto-gmina (gmina miejsko-wiejska);
m.n.p.p. - miasto na prawach powiatu (powiat grodzki);
JST - jednostki samorządu terytorialnego;
PTZ - publiczny transport zbiorowy.

01.01.2025 - Zmiana nazw i statutów miejscowości w powiecie radomskim

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 grudnia 2024 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw i rodzajów niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych, z dniem 1 stycznia 2025 r. został zmieniony rodzaj niektórych miejscowości w powiecie radomskim.

Na terenie gm. Jedlińsk miejscowość:
- Bród, przysiółek wsi Gutów zmieniła się w wieś;
- Czarna Rola, przysiółek wsi Jedlanka zmieniła się w wieś;
- Godzisz, przysiółek wsi Bierwce zmieniła się w wieś;
- Gryzów, przysiółek wsi Mokrosęk zmieniła się w wieś;
- Kępiny, przysiółek wsi Jedlanka zmieniła się w wieś;
- Marcelów, przysiółek wsi Wsola zmieniła się w wieś;
- Moczydło, przysiółek wsi Janki zmieniła się w osadę.

Na terenie gm. Kowala miejscowość:
- Kąty, przysiółek wsi Młodocin Mniejszy zmieniła się w wieś;
- Stawki, przysiółek wsi Romanów zmieniła się w wieś;
- Zenonów, przysiółek wsi Huta Mazowszańska zmieniła się w wieś.

Na terenie gm. Przytyk miejscowość:
- Żmijków, przysiółek wsi Krzyszkowice zmieniła się w wieś.

W związku z powyższym, na potrzeby tej witryny ulegnie zmianie:
- nazwa przystanku krańcowego linii A (Michalczewski) z dotychczasowej Jedlanka - Kępiny na Kępiny.

W związku z powyższym, na potrzeby tej witryny ulegnie zmianie
- nazwa pętli linii 23 (MPK) z dotychczasowej HUTA MAZOWSZAŃSKA - ZENONÓW na ZENONÓW oraz
- nazwa przystanku na trasie wariantowej linii 23 (MPK, tylko w kierunku ww. pętli) z dotychczasowej Huta Mazowszańska - Zenonów / Sołtyków (Skaryszewska) NŻ na Zenonów / Sołtyków (Skaryszewska) NŻ

Ponadto, na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2024 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy, z dniem 1 stycznia 2025 r. nadano status miasta miejscowości Kazanów w woj. mazowieckim, pow. zwoleńskim (WZW), gm. Kazanów.

20.12.2024-12.01.2025 - Komunikacja miejska, podmiejska oraz gminna w okresie świątecznym i noworocznym

W okresie okołoświątecznym i noworocznym, radomski PTZ będzie funkcjonował w nieco zmienionej formie. Zestawienie zmian w kursowaniu pokazano w poniższej tabeli (legenda poniżej). "Pytajniki" (?) dotyczą linii funkcjonujących na podstawie dofinansowania z FRPA (na dziś brak danych, co dalej z ich funkcjonowaniem).

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Znaczenie wszystkich pogrubionych symboli jest opisane pod tabelą. Symbole pozbawione pogrubienia oznacza kursowanie z pewnymi ograniczeniami. Poniżej ich zestawienie.

24. grudnia (wtorek, wigilia Narodzenia Pańskiego, pierwszych rodziców: Adama i Ewy)):
- autobusy komercyjnej, podmiejskiej linii A (Michalczewski) kursują wg feryjnego rozkładu jazdy z ograniczeniami zaznaczonymi w rozkładzie jazdy - nie będą wykonywane ostatnie 2 wahadła (ostatni kurs z krańca Jedlanka - Kępiny o 18:55);
- bus skaryszewskiej linii gminnej [B1] (Oparka) kursuje wg weekendowego rozkładu jazdy (kursowanie w soboty jest identyczne z kursowaniem w niedziele) - nie będzie wykonany ostatni kurs skrócony ze SKARYSZEWA o 18:50 (z wjazdem kieszeniowym do Podsuliszki) przez Dzierzkówek Stary z powrotem przez SKARYSZEW (19:22) do MAKOWCA;
- bus kowalskiej linii gminnej [E1] (Jarząbek) nie kursuje;
- bus kowalskiej linii gminnej [E2] (Alexandria) kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniami - nie będą wykonywane ostatnie 2 wahadła (ostatni kurs z Radomia o 16:10);
- autobus komercyjnej, podmiejskiej linii F (Jarząbek) kursuje wg weekendowego rozkładu jazdy (kursowanie w soboty jest identyczne z kursowaniem w niedziele) z ograniczeniami zaznaczonymi w rozkładzie jazdy - nie będą wykonywane ostatnie 2 wahadła (ostatni kurs z Radomia o 16:10);
- bus wierzbickich linii gminnych [F1], [F2], [F3] i [F4] nie kursuje;
- bus miejskiej, komercyjnej linii [I] (Szymkiewicz) nie kursuje;
- bus jedlneńskiej linii gminnej J1 (Oparka) kursuje wg powszedniego rozkładu jazdy z zawieszeniem kursowania po godz. 12. (ostatni kurs okrężny z Jedlni-Letniska o 9:20);
- bus jedlneńskiej linii gminnej J2 (Oparka) kursuje wg powszedniego rozkładu jazdy z zawieszeniem kursowania po godz. 12. (ostatni kurs okrężny z Jedlni-Letniska o 11:00);
- bus jedlneńskiej linii gminnej J3 (Oparka) kursuje wg powszedniego rozkładu jazdy z zawieszeniem kursowania po godz. 12. (ostatni kurs z SADKOWA-POLESIA / Lasowic o 9:50);
- bus jedlneńskiej linii gminnej J4 (Oparka) kursuje wg powszedniego rozkładu jazdy z zawieszeniem kursowania po godz. 12. (ostatni kurs okrężny z Jedlni-Letniska o 10:03);
- tabor jastrzębskich linii gminnych L[1], L[2] i L[3] kursuje wg feryjnego rozkładu jazdy z ograniczeniami - ostatni kurs (okrężny) będzie wykonany z Radomia na linii L[1] o 14:30;
- midibus komercyjnej, podmiejskiej linii P kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniem - nie będzie wykonany ostatni kurs z Radomia o 16:10 (ostatni kurs z Przytyka o 15:10);
- midibus komercyjnej, podmiejskiej linii W kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniami - nie będą wykonane ostatnie 2 wahadła (ostatni kurs z Radomia o 14:20);
- autobus zakrzewskiej linii gminnej 100 kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniem - nie będzie wykonane ostatnie wahadło (ostatni kurs z ZAKRZEWSKIEJ WOLI o 12:14);
- autobus zakrzewskiej linii gminnej 101 kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniem - nie będzie wykonane ostatnie wahadło (ostatni kurs z JASZOWIC-KOLONII o 13:25);
- autobus zakrzewskiej linii gminnej 102 kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniem - nie będzie wykonane ostatnie wahadło (ostatni kurs skrócony do przystanku Kozinki II z Radomia - z przystanku Wernera / Montwiłła-Mireckiego o 14:06).

25. grudnia (środa, uroczystość Narodzenia Pańskiego), 26. grudnia (czwartek, św. Szczepana, 1. męczennika) oraz 1. stycznia (środa, uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi) żadne komercyjne linie miejskie i podmiejskie oraz komunalne gminne nie kursują.

27. grudnia (piątek, św. Jana Ewangelisty, Apostoła) jastrzębskie linie gminne L[2] i L[3] nie kursują.

30. grudnia (poniedziałek) jastrzębskie linie gminne L[2] i L[3] nie kursują.

31. grudnia (wtorek, św. papieża Sylwestra II):
- autobusy komercyjnej, podmiejskiej linii A (Michalczewski) kursują wg feryjnego rozkładu jazdy z ograniczeniami zaznaczonymi w rozkładzie jazdy - nie będą wykonywane ostatnie 2 wahadła (ostatni kurs z krańca Jedlanka - Kępiny o 18:55);
- bus kowalskiej linii gminnej [E2] (Alexandria) kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniami - nie będą wykonywane ostatnie 2 wahadła (ostatni kurs z Radomia o 16:10);
- bus miejskiej, komercyjnej linii [I] (Szymkiewicz) nie kursuje;
- bus jastrzębskiej linii gminnej L[1] kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniami - ostatni kurs (okrężny) będzie wykonany z Radomia o 15:45;
- jastrzębskie linie gminne L[2] i L[3] nie kursują;
- midibus komercyjnej, podmiejskiej linii W kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniem - nie będzie wykonane ostatnie wahadło (ostatni kurs z Radomia o 16:10);
- autobus zakrzewskiej linii gminnej 100 kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniem - nie będzie wykonane ostatnie wahadło (ostatni kurs z ZAKRZEWSKIEJ WOLI o 12:14);
- autobus zakrzewskiej linii gminnej 101 kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniem - nie będzie wykonane ostatnie wahadło (ostatni kurs z JASZOWIC-KOLONII o 13:25);
- autobus zakrzewskiej linii gminnej 102 kursuje wg sobotniego rozkładu jazdy z ograniczeniem - nie będzie wykonane ostatnie wahadło (ostatni kurs skrócony do przystanku Kozinki II z Radomia - z przystanku Wernera / Montwiłła-Mireckiego o 14:06).

2. i 3. stycznia 2025 r. (czwartek i piątek) tabor jastrzębskich linii gminnych L[1], L[2] i L[3] kursuje wg feryjnego rozkładu jazdy.

Midibus szkolnej jedlneńskiej linii gminnej J5 oraz elektrobus szkolnej zakrzewskiej linii gminnej 103 w dniach 21.12.2024-01.01.2025 - nie kursują.

24. grudnia (wtorek, wigilia Narodzenia Pańskiego, pierwszych rodziców: Adama i Ewy) oraz 31. grudnia (wtorek, św. papieża Sylwestra II) autobusy komunalnych linii miejskich obowiązuje rozkład powszedni, z ograniczeniami w godzinach wieczornych. Autobusy (wymieniono tylko linie miejskie, wyjeżdżające w niedziele poza granice administracyjne miasta Radom) ostatnie kursy z poszczególnych pętli wykonają o podanych niżej godzinach:
- linia 5 o 18:54 z krańca LOTNISKO WARSZAWA-RADOM i o 19:13 z PRUSZAKOWA;
- linia 6 o 18:44 z GODOWA i o 19:04 z pętli MILEJOWICE / al. Kasztanowa;
- linia 14 o 19:07 z krańca LOTNISKO WARSZAWA-RADOM i o 19:27 z OS. POŁUDNIE;
- linia 15 o 19:26 z JANISZPOLA i o 19:31 z pętli KAPTUR / Folwarczna;
- linia 18 o 18:50 z PRUSZAKOWA;
- linia 23 o 18:59 z pętli HUTA MAZOWSZAŃSKA - ZENONÓW
i o 19:14 z pętli WÓLKA KLWATECKA / Mroza;
- linia 24 o 19:19 z pętli JÓZEFÓW SZPITAL i o 19:32 z DŁUGOJOWA GÓRNEGO;
- linia 26 o 19:30 z pętli RADOM - KAPTUR / Mokra
i o 19:23 z pętli JEDLNIA-LETNISKO / stacja PKP (rondo marsz. Józefa Piłsudskiego);
- linia 27 o 18:40 z krańca RADOM - DW. PKP / gen. Beliny-Prażmowskiego
i o 19:20 z krańca SKARYSZEW.

25. grudnia (środa, uroczystość Narodzenia Pańskiego), 26. grudnia (czwartek, św. Szczepana, 1. męczennika), 29. grudnia (niedziela, święto Świętej Rodziny Jezusa, Maryi i Józefa), 1. stycznia (środa, uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi), 5. stycznia (niedziela) oraz 6. stycznia (poniedziałek, Uroczystość Objawienia Pańskiego) autobusy komunalnych linii miejskich kursują wg niedzielnych rozkładów jazdy.

W dniach: 27. grudnia (piątek, św. Jana Ewangelisty, Apostoła), 28. grudnia (sobota, święto Świętych Młodzianków, Męczenników) i 4. stycznia (sobota) autobusy komunalnych linii miejskich kursują wg sobotnich rozkładów jazdy.

30. grudnia (poniedziałek) oraz 2. i 3. stycznia (czwartek i piątek) autobusy komunalnych linii miejskich kursują wg powszednich rozkładów jazdy.

16.12.2024 - Uruchomienie Mazowieckich Linii Dowozowych

Jeszcze w 2022 r. powstał pomysł utworzenia autobusowych linii poprzecznych względem linii kolejowych przebiegających na terenie woj. mazowieckiego, które miałyby wypełnić "białe plamy" w PTZ (czyli obszary wykluczenia komunikacyjnego) i jednocześnie zapewnić dowóz do poc. os. KM. Przeprowadzono konsultacje z lokalnymi JST, nawet podano wówczas propozycje przebiegu tras tych linii. Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego zaplanował uruchomienie 10 pilotażowych połączeń autobusowych, które miałyby dowozić pasażerów do stacji kolejowych i p.o. PKP wokół miast powiatowych. Wytypowano 3 regiony wykluczenia transportowego w woj. mazowieckim: północno-wschodni (4 linie - D I, D II, D III i D IV), północno-zachodni (3 linie - P I, P II i P III) oraz nasz region, tj. południowo-zachodni (3 linie - M I, M II i M III):
D I: Sokołów Podlaski - Kostki - Dybów - Kosów Lacki - Treblinka - Małkinia Górna PKP;
D II: Ceranów - Kosów Lacki - Treblinka - Małkinia Górna PKP;
D III: Węgrów - Liw - Grębków - Trzebucza - Milew - Mroczki - Kałuszyn - Mrozy PKP;
D IV: Liw - Grębków - Gałki - Sionna - Mingosy - Kotuń PKP;
P I: Żuromin - Poniatowo - Lutocin - Łukomie - Babiec Piaseczny - Sierpc PKP;
P II: Żuromin - Chamsk - Sadłowo - Bieżuń - Rościszewo - Sierpc PKP;
P III: Żuromin - Zielona - Kuczbork - Lipowiec Kościelny - Turza - Mława PKP;
M I: Skrzyńsko (LK22) - Przysucha - Chlewiska - Szydłowiec PKP (LK8);
M II: Przytyk - Wrzos - Potkanna - Domaniów - Brudnów - Wieniawa PKP (LK22);
M III: Omięcin - Zaborowie - Łaziska - Orońsko - Helenów - Ruda Wielka PKP (LK8).

We wrześniu br. rozstrzygnięto przetarg na obsługę MLD. Operatorem na wszystkich ww. liniach została firma PKS Bodzentyn sp. z o.o. (z Bogucic Drugich, gm. Pińczów). Firma ta pokonała m.in. firmy: Robert Opara - Przewóz Osób oraz ReloBus Transport Polska. W poniedziałek - 16. grudnia - po wprowadzeniu nowego SRJP, zostały uruchomione linie z subregionu radomskiego, tj. M I, M II i M III. Wszystkie kursują tylko w dni robocze.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Trasa MLD M I przebiega ze Skrzyńska (gm. Przysucha, pow. przysuski) do Sadka (gm. Szydłowiec, pow. szydłowiecki) przez: Przysuchę, Ruszkowice, Borkowice, Radestów, Ninków, Rzuców (gm. Borkowice, pow. przysuski), Chlewiska, Pawłów (gm. Chlewiska, pow. szydłowiecki) i Szydłowiec. Rozkładowy czas przejazdu wynosi 45 min. Odjazdy:
- ze Skrzyńska o 5:42, 6:53, 14:53 i 16:11;
- z Sadka o 7:12, 8:25, 16:32 i 17:28.

Trasa MLD M II przebiega z Przytyka (pow. radomski) do Wieniawy (pow. przysuski) przez: Wrzos, Potkannę, Domaniów, Wólkę Domaniowską (gm. Przytyk, pow. radomski) i Brudnów (gm. Wieniawa, pow. przysuski). Rozkładowy czas przejazdu wynosi 35 min. Odjazdy:
- z Przytyka o 4:42, 5:48, 7:49, 15:11, 16:31 i 18:36;
- z Wieniawy o 5:19, 7:49, 9:18, 16:29, 17:37 i 18:34.

Trasa MLD M III przebiega z Omięcina (gm. Szydłowiec, pow. szydłowiecki) do Rudy Wielkiej (gm. Kowala, pow. radomski) przez: Gozdków, Zaborowie, Łaziska, Guzów (Wolę Guzowską), Orońsko, Helenów i Tomaszów (gm. Orońsko, pow. szydłowiecki). Rozkładowy czas przejazdu wynosi 30 min. Odjazdy:
- z Omięcina o 5:14, 6:11, 7:20, 9:20, 15:21, 16:39, 17:20 i 19:19;
- z Rudy Wielkiej o 5:48, 6:59, 8:12, 9:06, 16:19, 17:15, 18:12 i 20:09.

Wszystkie kursy są skomunikowane z poc. os. KM. MLD są dofinansowane - podobnie, jak linie gminne - z FRPA.

Użyte w artykule skrótowce i skróty:
BGK - Bank Gospodarstwa Krajowego, bank należący w całości do Skarbu Państwa;
FRPA - Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych (fundusz celowy utworzony w BGK);
JST - jednostki samorządu terytorialnego;
KM - Koleje Mazowieckie sp. z o.o. (samorządowy przewoźnik kolejowy woj. mazowieckiego);
LK8 - linia kolejowa nr 8 (Warszawa - Kraków);
LK22 - linia kolejowa nr 22 (Radom - Tomaszów Mazowiecki);
MLD - Mazowieckie Linie Dowozowe;
poc. os. - pociąg osobowy;
p.o. PKP - kolejowy przystanek osobowy Polskich Kolei Państwowych (zatrzymują się na nich tylko poc. os.);
PTZ - publiczny transport zbiorowy;
SRJP - sieciowy rozkład jazdy pociągów.

Odwołania w przetargu MZDiK na pakiet linii miejskich

Trwa przetarg MZDiK na pakiet ośmiu linii miejskich na kolejny 10-letni okres świadczenia usług przewozowych. Otwarcie ofert ma nastąpić już 8 stycznia 2025 r., jednak zanim pożegnamy na radomskich ulicach "polskie bociany" (Autosany Sancity M12LF), do KIO wpłynęło sporo odwołań w związku z postanowieniami SWZ. Jak dotychczas, do przetargu zgłosiły się firmy: Przedsiębiorstwo Wielobranżowe BP Tour Regio Piotr Brewczak sp. z o.o. (z Lublina), PKS Gostynin sp. z o.o. (Grupa PKS Grodzisk Mazowiecki), Mobilis sp. z o.o. (z Mościck, gm. Izabelin, woj. mazowieckie, należący do izraelskiego koncernu transportowego Egged Holding, największego przewoźnika w Izraelu) oraz ReloBus Transport Polska sp. z o.o. (z Torunia, d. Arriva Bus Transport Polska należąca do DB AG, d. Veolia Transport Polska, d. Connex). Te dwie ostatnie zapisały się w historii polskiej komunikacji regionalnej i lokalnej przejęciami, a później likwidacjami kilkunastu PKS-ów.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

BP Tour Regio ma następujące zastrzeżenia:
- ukształtowanie warunków postępowania w sposób naruszający zasadę proporcjonalności do przedmiotu zamówienia - ustalenie w SWZ warunku w odniesieniu do sytuacji finansowej na zawyżonym poziomie oraz warunku zdolności technicznej w zakresie dostępnych pojazdów w celu wykonania zamówienia;
- ukształtowanie projektowanych postanowień umowy w zakresie waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy w sposób nieprawidłowy i niejednoznaczny;
- ukształtowanie postanowień umowy dotyczących prawa zamawiającego do rozwiązania umowy oraz obciążenia wykonawcy karami umownymi w sposób sprzeczny z przepisami.

Mobilis ma następujące zastrzeżenia:
- uprawnienia zamawiającego do stałego wycofania z ruchu elektrobusów, które nie osiągną zasięgu 250 km – w sytuacji, gdy brak możliwości osiągnięcia rzeczonego zasięgu może być spowodowany wadą lub usterką, która może zostać usunięta w toku normalnych czynności serwisowych;
- określenie w SWZ konkretnych, bardzo szczegółowych parametrów dotyczących przyspieszenia, którymi mają się charakteryzować elektrobusy przy jednoczesnym spełnieniu konkretnych warunków, w jakich muszą zostać spełnione te parametry dotyczące przyspieszenia, co zaś może być charakterystyczne dla pojazdów dostarczanych przez konkretnego producenta;
- wymóg dostarczenia autobusów o napędzie konwencjonalnym zarówno dla etapu I i II umowy przez tego samego producenta tych pojazdów,

PKS Gostynin ma następujące zastrzeżenia:
- brak jednoznacznego i wyczerpującego określenia zmiany sposobu ustalania zmiany wynagrodzenia (brak/niejednoznaczność ustalenia okresu bazowego, od którego liczona jest waloryzacja) oraz brak określenia okresów, w których może następować zmiana wynagrodzenia wykonawcy;
- nieproporcjonalne ukształtowanie warunków umowy w zakresie postanowień dotyczących przyjęcia do wyliczenia wskaźnika waloryzacji o wadze 40% okresu roku odnośnie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej zamiast okresów kwartalnych, jak dla innych składników służących wyliczeniu wskaźnika;
- nieproporcjonalne ukształtowanie warunków umowy w zakresie postanowień dotyczących ukształtowania sposobu ustalania zmiany wynagrodzenia oraz sposobu określenia wpływu zmiany ceny na koszt wykonania zamówienia poprzez przyjęcie jako podstawy do wyliczenia wskaźnika waloryzacji stawki bazowej odnoszącej się do zmiany cen energii na poziomie 10% dla elektrobusów, mimo iż faktyczny poziom kształtuje się na poziomie minimum 15%, co niezasadnie przerzuca ryzyko faktycznego wzrostu cen na wykonawcę;
- ukształtowanie warunków umowy dotyczących określenia możliwości i sposobu wypowiedzenia umowy, w tym także terminu wypowiedzenia w sposób niejednoznaczny;
- ukształtowanie przepisów umowy w zakresie możliwości i sposobu ograniczenia zakresu zamówienia przez zamawiającego w sposób niejednoznaczny.

ReloBus ma następujące zastrzeżenia:
- wskazanie przez zamawiającego zbyt krótkiego okresu świadczenia usług przewozowych i zawarcie umowy na okres 10 lat, z pominięciem faktu, że wykonawca w 1. okresie (wynoszącym dla I etapu 1 rok, a dla II etapu 33 miesiące) nie będzie faktycznie realizować usług przewozowych, które są objęte przedmiotem umowy, co oznacza, że okres świadczenia usługi elektrobusami oraz autobusami spalinowymi w etapie II, wynosiłyby zaledwie 7,5 roku;
- wskazanie możliwości rozwiązania umowy za uprzednim 2-letnim wypowiedzeniem przez zamawiającego i ograniczenie zamówienia do poziomu rażąco niskiego, nieproporcjonalnego, co zdaniem firmy stanowi naruszenie zasady równego traktowania wykonawców;
- rażące wykorzystanie dominującej pozycji organizatora przetargu, w tym wprowadzenie do projektowanych postanowień umowy i jego załączników postanowień w sposób rażąco naruszający równowagę kontraktową stron, przerzucający na wykonawców niemożliwe do oszacowania ryzyka kontraktowe, w tym wynikające z okoliczności niezależnych od wykonawcy, przewidujące obowiązki wykonania przez wykonawców czynności nieznanych w dniu składania oferty z tym zastrzeżeniem, że wykonawca zobowiązany będzie je wykonać bez dodatkowego wynagrodzenia, poprzez niejasne, nieprecyzyjne, niejednoznaczne lub rażąco niekorzystne dla wykonawców postanowienia umowy.

BP Tour Regio i ReloBus mają ponadto wspólne zastrzeżenie: zbyt krótki termin składania ofert, nieuwzględniający skomplikowania przedmiotu zamówienia i czasu oczekiwania na oferty od producentów autobusów.

Mobilis i ReloBus mają ponadto wspólne zastrzeżenie: zobligowanie wykonawcy do złożenia oświadczenia o dysponowaniu lub możliwości dysponowania w przyszłości fabrycznie nowym taborem autobusowym wyprodukowanym nie wcześniej niż w 2025 r. (w odniesieniu do co najmniej 12 szt. autobusów spalinowych) i 2027 r. (w odniesieniu do co najmniej 14 szt. autobusów w trakcji spalinowej oraz 11 szt. autobusów w trakcji elektrycznej) i spełniającym szczegółowe parametry opisane w OPZ w sytuacji, gdy przedmiotowe autobusy nie istnieją (nie będą wyprodukowane) na dzień składania ofert.

Jak już wiadomo, czas nagli jeśli chodzi o zamówienia autobusów spalinowych. Pośpiech powoduje powstawanie błędów, stąd odwołania zainteresowanych stron do KIO. Pisany "na kolanie" przetarg, zamiast przyspieszyć cały proces, spowoduje prawdopodobnie przesunięcie terminu otwarcia ofert. A czasu jest coraz mniej.

Przypomnijmy, że w Radomiu medialnie "odtrąbiono" kilka kolejnych "sukcesów". Na przykład ogłoszono budowę kolejnego BCU przy ZST. Prace się jednak dotąd nie rozpoczęły, bo nie ma umowy z wykonawcą, bo nie było przetargu, bo nie ma jeszcze finansowania z KPO, bowiem projekt ten (za ok. 11 mln PLN) jest w dalszym ciągu na liście rezerwowej. Podobnie nie ma - już od ponad dwóch miesięcy - 5 fabrycznie nowych pojazdów z fabryki MAN ze Starachowic, które na radomskich ulicach miały się pojawić 15. października. Koszt 10-letniego leasingu operacyjnego ma wynieść ok. 10,5 mln PLN. Można by tak wymieniać. Czekamy na dalszy rozwój wydarzeń.

Użyte w artykule skrótowce:
DB AG - Deutsche Bahn Aktiengesellschaft - koleje niemieckie z siedzibą w Berlinie;
BCU - Branżowe Centrum Umiejętności;
KIO - Krajowa Izba Odwoławcza;
KPO - Krajowy Plan Odbudowy (polski program reform i inwestycji będący częścią unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, który stanowi główny element Next GenerationEU. Plan ma pomóc Polsce w łagodzeniu społecznych i gospodarczych skutków pandemii COVID-19);
MAN - Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg - spółka europejska, koncern z siedzibą w Monachium w Niemczech (Bawaria);
MZDiK - Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji (zakład budżetowy m.n.p.p. Radom, organizator transportu zbiorowego na terenie miasta);
OPZ - Opis Przedmiotu Zamówienia;
PKS - Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej;
SWZ - Specyfikacja Warunków Zamówienia;
ZST - Zespół Szkół Technicznych im. Tadeusza Kościuszki w Radomiu.

Przetarg MZDiK na pakiet linii miejskich

Zbliża się nieuchronnie koniec obecnego - 10-letniego - okresu świadczenia usług przewozowych operatorów: DLA i Irex-4 (w konsorcjum z firmą Meteor, w 2026 r.) oraz Michalczewski (w 2027 r.). Przypomnijmy...

Na początku tego okresu Michalczewski obsługiwał linie 1, 2, 5, 6 i 26. Po "elektryfikacji" linii 1, linię tę przejęło 1 lutego 2020 r. MPK Radom, w zamian Michalczewski otrzymał linie 22 i 25. Tą drugą obsługiwał do 1 września 2023 r. (z uwagi na braki kadrowe wśród kierowców), ponownie tę linię obsługuje od 30 maja br., jednak w ograniczonym zakresie (wybrane zadania). Na tej linii pojawiły się bowiem brygady MPK oraz Irex-4. Michalczewski obsługuje co roku linie cmentarne C4 (6 brygad) i C9 (4 brygady) (tą pierwszą zmieniono w 2024 r. na C12) oraz wspomaga w tym czasie - na wybranych zadaniach - linię 13 (7 brygad). Praca przewozowa wykonywana jest - wybranymi w przetargu - niskopodłogowymi, klimatyzowanymi autobusami spalinowymi Autosan Sancity M12LF w liczbie 27 szt. + 1 rezerwa (#401-#427 + #428). Wozy te regularnie pojawiają się na terenach podmiejskich na liniach 5 (gm. Kowala, gm. Wolanów - tylko przelotowo, tj. bez zatrzymania), 6 (gm. Zakrzew) i 26 (gm. Zakrzew i gm. Jedlnia-Letnisko, od stycznia 2022 r. obsługuje również m. Jedlnia-Letnisko). W związku z "okrojeniem" powszedniego rozkładu jazdy, część wozów wykonuje służbę na komercyjnej, podmiejskiej linii A (gm. Jedlińsk).

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Na początku tego okresu DLA obsługiwały linię 3 i 13 (część zadań). Po "elektryfikacji" linii 3, linię tę przejęło 19 stycznia 2019 r. MPK Radom, w zamian DLA otrzymały linię 11. Od 5 września 2022 r. wozy DLA wykonują służbę na dwóch wybranych brygadach szczytowych linii 18. Od roku 2024 wóz DLA pełni służbę na linii zastępczej Z21 (1 brygada). Praca przewozowa wykonywana jest - wybranymi w przetargu - niskopodłogowymi, klimatyzowanymi autobusami spalinowymi SU 12 IV w liczbie 12 szt. (#612-#623) + 2 wozy rezerwowe SU 12 I (#624-625). Wozy te regularnie pojawiają się od 5 września 2022 r. na terenach podmiejskich na linii 18 (gm. Jastrzębia). W związku z "okrojeniem" powszedniego rozkładu jazdy, część wozów wykonuje służbę w innych polskich miastach.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Na początku tego okresu Irex-4 obsługiwały linię 8 i 13 (część zadań). Z powodu braków kadrowych wśród kierowców w Michalczewskim oraz w związku z "okrojeniem" powszedniego rozkładu jazdy, wozy Irex-4 wykonują - od 4 września 2023 r. - służbę na części zadań linii 25. Irex-4 obsługuje co roku linię cmetarną C15 (2 brygady). Praca przewozowa wykonywana jest - wybranymi w przetargu - niskopodłogowymi, klimatyzowanymi autobusami spalinowymi SU 12 IV w liczbie 12 szt. (#600-#611). Wozy te regularnie pojawiały się - do 1 września 2023 r. - na terenach podmiejskich na linii 8 (gm. Zakrzew), tj. do czasu utworzenia zakrzewskiej linii gminnej 101.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Zamówienie z 29 listopada br. jest podzielone na 2 etapy:
- etap 1. (start 5 marca 2026 r.) - świadczenie usług przewozowych na liniach 8 i 13 przy użyciu 11 spalinowych autobusów klasy maxi (+ 1 rezerwy);
- etap 2. (start 28 listopada 2027 r.) - świadczenie usług przewozowych na liniach 2, 5, 6, 22 (tylko w dni robocze, podczas nauki szkolnej), 25 (tylko w weekendy) i 26 przy użyciu 23 autobusów klasy maxi (12 spalinowych i 11 elektrobusów + 2 spalinowe rezerwy).

Łącznie ma być w ruchu liniowym 34 autobusy (w tym 11 elektrobusów) oraz w rezerwie 3 wozy. MZDiK nie dokonał podziału przetargu na części. Autobusy spalinowe mają być tego samego producenta, podobnie jak elektrobusy, przy czym dopuszcza się innego producenta pojazdów spalinowych i elektrobusów. Autobusy mają być fabrycznie nowe (wyprodukowane nie wcześniej niż w 2025 r. do etapu 1. i nie wcześniej niż w 2027 r. do etapu 2.), niskopodłogowe, klimatyzowane, klasy maxi (o długości od 11,5 do 12,5 m), o szerokości 2,55 m, o układzie drzwi 2-2-2 z bramkami liczącymi, mają posiadać m.in. tablice SDIP zewnętrzne w kolorze białym, wewnątrz tablice SDIP pod sufitem wraz z uchwytami w formie ekranu TFT LCD o przekątnej 22". Nowością będzie wyposażenie autobusów w defibrylatory AED.

MZDiK przyjął następujące kryteria:
- cena (60 pkt.);
- rodzaj zasilania urządzenia do ogrzewania elektrobusów (20 pkt.);
- system wykrywania i gaszenia pożaru (5 pkt);
- wyposażenie wszystkich autobusów w AED (5 pkt.);
- liczba miejsc pasażerskich (10 pkt.).

Otwarcie ofert nastąpi 8 stycznia 2025 r.

Mając zestawienie obecnych zadań na ww. liniach oraz liczbę autobusów poszczególnych trakcji, a ponadto będąc w posiadaniu informacji pochodzących z "Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Radomia na lata 2022-2030" można wysnuć kilka wniosków. Poniżej zestawienie zadań dla ww. zamówienia w obecnym przetargu:

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Etap 1. - Na linii 8 tabor spalinowy pozostanie bez zmian. Zmieni się tylko na nowy. W dni robocze pełnić służbę będzie 5 brygad (w weekendy - 3). Na linii 13 - sytuacja analogiczna. W dni robocze będzie kursować 6 brygad (w weekendy - 3).

Etap 2. (część spalinowa) - na linii 6 tabor spalinowy pozostanie bez zmian. Zmieni się tylko na nowy. W dni robocze pełnić będzie służbę 6 brygad (w wakacje - 5, w weekendy - 2). Linię 22 będzie obsługiwać - podobnie, jak dotąd - jedna brygada szczytowa w dni robocze (bez wakacji). Linię 26 będzie obsługiwać w dni robocze 6 brygad (w tym jedna elektrobusem na zadaniu łączonym 26+5, w wakacje - 5, w soboty - 2, w niedziele i święta - 1).

Etap 2. (część elektryczna) - linią, która ulegnie "elektryfikacji" będzie linia 2 (vide artykuł: "Plan ..."). Po przebudowie pętli OS. ZAMŁYNIE (vide artykuł: o dofinansowaniu dla Radomia z POPW), znajdzie się na niej stacja ładowania, która obsłuży w dni robocze 4 elektrobusy (w weekendy - 2). Kolejną linią, która ulegnie "elektryfikacji" będzie linia 5. Po przebudowie pętli PRUSZAKÓW (patrz artykuł: o dofinansowaniu dla Radomia z POPW), znajdzie się na niej stacja ładowania, która obsłuży w dni robocze 7 elektrobusów (w weekendy - 3). Wspomniana pętla zwiększy swoje rozmiary, bowiem - oprócz stacji ładowania - znajdzie się na niej miejsce na tabor kolejnej linii, która będzie "zelektryfikowana". Będzie to linia 25 (vide artykuł: "Plan ..."), której tabor ledwo się mieści na pętli POTKANÓW, która już obsługuje dużą liczbę brygad linii 14 i 17. Jej trasa zostanie wydłużona ulicami: Stalową, Starokrakowską i Szydłowiecką do Kieleckiej. W weekendy linię 25 będą obsługiwały 3 elektrobusy. W pozostałe dni linia ta w całości przejdzie (w tym brygady Michalczewski i Irex-4) "pod skrzydła" MPK. W dni robocze 8 brygad z 7 elektrobusami (jedno zadanie łączone spalinowe 25+10), w dni robocze, wolne od nauki szkolnej równiez 8 brygad z 7 elektrobusami (w tym 4 zadania łączone - 3 elektryczne 14+18+25, 14+25 i 25+16 oraz jedno spalinowe 25+10). Wspomniane 7 elektrobusów dla linii 25 ma pochodzić z programu POPW. Elektrobus pojawi się na stałe ponadto na porannej brygadzie linii 26, będzie to zadanie łączone 26+5.

11 autobusów zeroemisyjnych będzie zakupionych w ramach przetargu MZDiK - 4 elektrobusy dla linii 2 oraz 7 elektrobusów dla linii 5.

Z programu POPW ma pochodzić kolejne 5 elektrobusów, tym razem dla linii 11. Linia ta ma być "zelektryfikowana" po zmianie lokalizacji pętli OS. GOŁĘBIÓW I (w pobliżu p.o. PKP Radom Gołębiów, przy trasie N-S) oraz po wydłużeniu jej trasy z pętli OS. GOŁĘBIÓW II / Paderewskiego (i jej likwidacji, w jej mejscu będzie funkcjonował tylko parking) ulicami: Paderewskiego, Zbrowskiego, 11. Listopada, Struga. Linia ta również powróci "pod skrzydła" MPK Radom. W związku z powyższym, przystanek krańcowy IDALIN będą obsługiwały same "zelektryfikowane" linie 2, 3 i 11 (spalinowa jest tylko brygada linii 3 na zadaniu łączonym z linią nocną N3). Przystanek ten nie będzie jednak posiadał stacjonarnej stacji ładowania.

12 autobusów zeroemisyjnych będzie zakupionych z programu POPW - 5 elektrobusów dla linii 11 oraz 7 elektrobusów dla linii 25.

Gdy jeszcze raz spojrzymy w artykuł o dofinansowaniu dla Radomia z POPW, widzimy, że kolejną pętlą, która ulegnie przebudowie, będzie pętla OS. WOŚNIKI, na której krańcują autobusy linii 8 i 16. Ta pierwsza ma pozostać spalinowa, zatem "elektryfikacji" ulegnie ta druga, na której pracują 3 brygady w dni robocze (w tym jedna na zadaniu łączonym 24+16), 3 brygady w dni robocze, wolne od nauki szkolnej (wszystkie na zadaniach łączonych - 15+16, 24+16 i 25+16), w soboty - 2, w niedziele i święta - 1. Elektrobus ma pochodzić z programu ZTP.

W "Planie ..." zawarto zapis o "elektryfikacji" linii 15. Stacja ładowania ma znajdować się na pętli KAPTUR / Folwarczna. Linię tę obsługuje w dni robocze 6 brygad (w tym 2 na zadaniach łączonych - szczytowa, docelowo elektryczna 15+24 oraz spalinowa 15+23), w dni robocze, wolne od nauki szkolnej 5 brygad (w tym zadanie łączone 15+16), w weekendy - 2. Do obsługi tej linii wyjedzie 5 elektrobusów z programu ZTP.

20 autobusów zeroemisyjnych będzie zakupionych z programu ZTP - 3 elektrobusy dla pozostalych brygad obecnie spalinowych linii 12 (czwarta ma zadanie łączone 23+12), 5 elektrobusów dla linii 15, 1 elektrobus dla linii 16 (dwa pozostałe są już policzone w puli dla linii 15 i 25 - zadania łączone 24+16 w dni robocze oraz 15+16 i 25+16 w dni robocze, wolne od nauki szkolnej), 5 elektrobusów dla linii 21 (z planowaną budową stacji ładowania na pętli OS. PRĘDOCINEK) oraz 6 elektrobusów dla linii 18 (z ładowaniem baterii trakcyjnych na pętli PRUSZAKÓW po przebudowie, część brygad DLA powróci do MPK).

Plany planami, a życie życiem. Będziemy relacjonować na bieżąco postępy ewolucji radomskiego PTZ.

Użyte w artykule skrótowce:
AED - automated external defibrillator - automatyczny defibrylator zewnętrzny;
DLA - Dolnośląskie Linie Autobusowe sp. z o.o. z Wrocławia;
LCD - liquid-crystal display - wyświetlacz ciekło-krystaliczny;
MPK - Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji sp. z o.o. w Radomiu (operator komunalny, podmiot wewnętrzny);
MZDiK - Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji (zakład budżetowy m.n.p.p. Radom, organizator transportu zbiorowego na terenie miasta);
POPW - Program Operacyjny Polski Wchodniej - woj. mazowieckie należy do Makroregionu Polska Wchodnia po wydzieleniu statystycznym m. st. W-wa wraz z przyległymi powiatami: grodziskim, legionowskim, mińskim, nowodworskim, otwockim, piaseczyńskim, pruszkowskim, warszawskim zachodnim i wołomińskim;
PTZ - publiczny transport zbiorowy (komunikacja miejska, podmiejska, gminna);
SDIP - system dynamicznej informacji pasażerskiej;
SU 12 I - miejski niskopodłogowy autobus spalinowy 1. generacji Solaris Urbino klasy maxi (o długości 12 m);
SU 12 IV - miejski niskopodłogowy autobus spalinowy 4. generacji Solaris Urbino klasy maxi (o długości 12 m);
TFT - Thin Film Transistor - rodzaj matrycy monitora.
ZTP - Zielony Transport Publiczny (program priorytetowy ogłoszony przez NFOŚiGW, finansowany z KPO).

Zmierzch autobusów spalinowych w komunikacji miejskiej

Stało się. W piątek - 13. grudnia - obecny Prezydent III RP podpisał nowelizację ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. 4. grudnia ustawę przyjął Senat RP bez poprawek. Wcześniej, bo 22. października RM przyjęła projekt tejże ustawy, przeciw której była IGKM. Wszystko zaczęło się jeszcze 14. sierpnia, gdy MKiŚ zaprosił do szybkich konsultacji nad projektem ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, który był przygotowany w związku z realizacją "kamieni milowych" Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO), wprowadza istotne zmiany w zakresie rozwoju zeroemisyjnego transportu publicznego w Polsce, szczególnie w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Projekt ten był rozpatrywany przez Zespół ds. Energii, Klimatu i Środowiska KWRiST w dniu 22. sierpnia br.

Według KPRM projekt przewiduje mechanizmy, które będą wspierać działania zmniejszające ilość szkodliwych emisji pochodzących z transportu drogowego. "Ze względu na potrzebę poprawy jakości powietrza w największych polskich miastach, konieczne są także działania związane z rozwojem zeroemisyjnego transportu zbiorowego oraz wprowadzenie obowiązku tworzenia stref czystego transportu". W komunikacie podkreślono, że efektem nowych przepisów będzie poprawa jakości powietrza. Chodzi także o zmniejszenie hałasu, szczególnie uciążliwego w dużych miastach. Według autorów projektu proponowane rozwiązania mają przełożyć się na wzrost jakości życia Polaków.

Jak podaje PAP: szacuje się, że w 2019 r. odnotowano w naszym kraju ok. 43 tys. przedwczesnych zgonów ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego PM_2,5 w powietrzu". KPRM zwróciła uwagę, że podwyższony poziom najbardziej toksycznej składowej spalin, czyli NO_x, powoduje częstsze występowanie zawałów serca (o 12%), udarów mózgu (o 16%), zatorowości płucnej (o 18%) oraz migotania przedsionków serca (o 24%).

Czym ta nowela skutkuje i od kiedy? Jak czytamy w serwisie RP (gov.pl)...

1. Wprowadzenie obowiązku dotyczącego tworzenia stref czystego transportu:
- obowiązek będzie dotyczył wyłącznie miasta liczące powyżej 100 tys. mieszkańców (w Polsce jest obecnie 37 takich miast, w tym Radom), w których zgodnie z danymi GIOŚ, zostanie odnotowane przekroczenie dopuszczalnego średniorocznego poziomu NO₂ (obecnie, wg danych za 2023 r. obowiązkiem tym objęte zostaną 4 polskie miasta: Warszawa, Kraków, Wrocław oraz Katowice);
- projekt ustawy zakłada możliwość podjęcia uchwały o zniesieniu strefy czystego transportu w przypadku, gdy na terenie miasta przez 3 kolejne lata nie zostaną odnotowane przekroczenia dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń w powietrzu;
- samorządy w dalszym ciągu same będą określać zasady funkcjonowania stref czystego transportu, w tym zakres terytorialny, albowiem to one prowadzą kompleksową politykę w tym zakresie i dalej będą miały możliwość nadawania indywidualnych wyłączeń (np. dla mieszkańców);
- warunkiem utworzenia stref jest przeprowadzenie kompleksowych konsultacji z mieszkańcami uchwały w sprawie ustanowienia strefy czystego transportu;
- jako przykład powstałej już strefy należy wskazać Warszawę, w której od 1 lipca 2024 r. obowiązują przepisy związane z funkcjonowaniem strefy czystego transportu (będą one oznaczane znakiem drogowym D-54) - JST wprowadzają zmiany stopniowo, obszar strefy obejmie tylko 7% powierzchni miasta, a pierwsze wymogi dotyczą pojazdów benzynowych wyprodukowanych przed 1997 r. oraz z silnikiem wysokoprężnym wyprodukowanych przed 2005 r., co stanowi jedynie około 3% pojazdów w Warszawie, z czego ok. połowa to pojazdy należące do mieszkańców Warszawy, którzy są objęci wyłączeniem do końca 2027 r.

2. Zakup wyłącznie autobusów zeroemisyjnych przez operatorów i organizatorów PTZ już od 1 stycznia 2026 r.:
- obowiązek będzie dotyczył gminy liczące powyżej 100 tys. mieszkańców (w Polsce jest obecnie 37 takich miast, w tym Radom), Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz podmiotów, które świadczą na rzecz gmin usługę komunikacji miejskiej; największe wyzwania związane z redukcją emisji pochodzących z transportu publicznego (m.in. NO_x, PM) dotyczą miast o liczbie mieszkańców wyższej niż 100 tys., albowiem to na ich terenie użytkuje się ok. 80% floty autobusów miejskich w skali całego kraju;
- obecnie miasta powyżej 100 tys. mieszkańców kupują ok. 500 autobusów rocznie – co kosztuje miasta ponad 800 mln PLN rocznie, wymiana autobusów na zeroemisyjne będzie wiązać się z dodatkowymi kosztami w wysokości ok. 900 mln PLN rocznie; okres wymiany floty będzie wynosił 16 lat;
- JST mogą korzystać ze wsparcia wymiany autobusów na zeroemisyjne ze środków krajowych i UE;
- zniesienie obowiązku wykonywania, zlecania lub powierzania wykonania zadań publicznych z zapewnieniem odpowiedniego udziału pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym dla gmin liczących powyżej 50 tys. mieszkańców;
- zmiana podyktowana jest zrównoważeniem obciążeń nakładanych na największe miasta (obecnie obowiązujące regulacje w tym zakresie, z uwagi na wzrost kosztów towarów i usług mogą stanowić duże obciążenie dla JST);
- ministerstwo było informowane o trudnościach, z jakimi borykają się JST; obecnie żaden samorząd nie spełnia obowiązujących wymagań, jedynie nieliczne samorządy realizują część zadań publicznych z wykorzystaniem pojazdów nisko- i zeroemisyjnych; proponowana zmiana jest odpowiedzią na kierowany do rządu apel;
- założenia towarzyszące wprowadzanej w 2018 r. ustawie o elektromobilności i paliwach alternatywnych zakładały, że cena pojazdów elektrycznych zrówna się z cenami pojazdów spalinowych ok. 2022-2023 r., poziom cen jednak nie zrównał się, a zakup nowych pojazdów, spełniających wymogi ustawy o elektromobilności może nieść ze sobą istotny wzrost cen świadczonych usług, czemu rząd chce przeciwdziałać;
- zmiana ma także na celu wsparcie JST, w czasach niepewnej sytuacji światowej gospodarki, odczuwalnego niepokoju społecznego związanego m.in. ze wzrostem inflacji oraz przerwami w łańcuchach dostaw; w ostatnich latach miało to wpływ bezpośrednio na możliwości zakupowe oraz wymianę floty pojazdów służących do realizacji zadań publicznych przez JST, które nie były w stanie w szybkim tempie pozyskać i przeznaczyć większych środków na rozwój zero- i niskoemisyjnych flot;
- JST nadal będą zobowiązane do zakupu pojazdów nisko- i zeroemisyjnych, ze względu na funkcjonujące regulacje unijne, dotyczące m.in. zielonych zamówień publicznych.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

W jakim celu wprowadzono tę nowelizację?

Wprowadzane zmiany przyczynią się do poprawy jakości powietrza poprzez redukcję emisji pochodzących z transportu. Badania pokazują, że w związku ze złą jakością powietrza, co roku przedwcześnie umiera w Polsce ok. 50 tys. ludzi – to tak, jakby z mapy co roku znikało miasto wielkości Skierniewic. Dlatego podjęto się różnych działań, które mają poprawić jakość powietrza, transport jest drugim źródłem emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce.

Rozwój zeroemisyjnego transportu zbiorowego spowoduje wzrost komfortu i udziału podróży środkami komunikacji zbiorowej. Poprawi też konkurencyjność transportu zbiorowego względem indywidualnego. Proponowane rozwiązania wpisują się w pozostałe działania rządu i konsekwentnie zmierzają do upowszechniania idei powszechnego wykorzystywania środków transportu przyjaznych środowisku.

Jaki jest stan faktyczny i jakie są możliwości rozwoju elektromobilności PTZ w Polsce?

Jak podaje ZMP, wg stanu na koniec czerwca 2023 r. w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców było łącznie 8 248 autobusów, w tym 661 autobusów elektrycznych oraz 223 trolejbusów. Wymianie będzie podlegać 7 364 autobusów. 9 z tych miast nie posiada żadnego autobusu zeroemisyjnego, który jest droższy od spalinowego o 290%, od niskoemisyjnego o 130% i od hybrydowego o 75%.

Przyjęto cenę autobusu zeroemisyjnego na poziomie 3,5 mln PLN netto oraz 1,5 mln PLN netto w przypadku autobusu spalinowego (tej samej klasy). Biorąc pod uwagę naturalne tempo wymiany floty oraz koszty, zastąpienie całej pozostałej floty autobusów spalinowych będzie wiązać się z wydatkami w kwocie rzędu 25,7 mld PLN oraz zajmie 15-16 lat. Całkowita różnica w kosztach pomiędzy zakupem autobusów spalinowych oraz zasilanych paliwami alternatywnymi wynosi ok. 14,7 mld PLN. Oznacza to dodatkowe koszty związane z wymianą floty na zeroemisyjną w stosunku do spalinowej dla zobowiązanych miast, w kwocie 920 mln PLN rocznie.

Maksymalny rozważany poziom wsparcia finansowego wynosi 100% różnicy w koszcie zakupu pomiędzy autobusem zeroemisyjnym, a spalinowym (ok. 2 mln PLN) tj. 0,92 mld PLN rocznie. Ten poziom wsparcia zapewniłby pokrycie dodatkowych wydatków niezbędnych do poniesienia przez JST na realizację zobowiązań w całości.

To "ostatni dzwonek" dla JST, organizatorów i operatorów PTZ, którzy chcieliby zakupić jeszcze tabor spalinowy (w tym niskoemisyjny) i hybrydowy w wyniku przetargu, który trzeba ogłosić i wybrać ofertę przed końcem roku 2025. Od 1 stycznia 2026 r. przetargi mają dotyczyć już tylko pojazdów zeroemisyjnych (elektrobusów, autobusów wodorowych, trolejbusów i tramwajów). Przetarg MZDiK z 29. listopada br. na pakiet linii: 8 (po operatorze Irex-4), 13 (po operatorach: Irex-4 i DLA), 2, 5, 6, 22, 25 i 26 (po operatorze Michalczewski, na linii 25 część zadań), w którym zapisano wymóg taboru spalinowego w liczbie 25 szt. + 3 rezerwowych będzie ostatnim na pojazdy z silnikiem wysokoprężnym.

Czyżby miał rację założyciel firmy Solaris Bus & Coach - Pan Krzysztof Olszewski, który w 2006 r. podczas premiery autobusu hybrydowego SU 18 III hybrid na targach IAA powiedział "Diesel ist tot! Es lebe die Elektrizität!" ("Diesel umarł! Niech żyje elektryczność!")?. Równe 20 lat później autobusy z silnikiem "diesla" znikają bowiem z przetargów, a w ciągu kolejnych ok. 15 lat znikną z zajezdni operatorów miejskich.

Użyte w artykule skrótowce i skróty:
GIOŚ - Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (urząd polskiej administracji rządowej);
IAA - Internationale Automobil-Ausstellung - wystawa motoryzacyjna (aut dostawczych i autobusów odbywająca się w latach parzystych w Hanowerze, Dolna Saksonia, Niemcy);
IGKM - Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej;
JST - jednostka samorządu terytorialnego;
KPO - Krajowy Plan Odbudowy (polski program reform i inwestycji będący częścią unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, który stanowi główny element Next GenerationEU. Plan ma pomóc Polsce w łagodzeniu społecznych i gospodarczych skutków pandemii COVID-19);
KPRM - Kancelaria Prezesa Rady Ministrów;
KWRiST - Komisja Wspólna Rządu i Samorzadu Terytorialnego - organ pomocniczy RM
MKiŚ - Ministerstwo Klimatu i Środowiska;
MZDiK - Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji (zakład budżetowy m.n.p.p. Radom, organizator transportu zbiorowego na terenie miasta);
NO_x - tlenki azotu;
NO₂ - dwutlenek azotu;
PAP - Polska Agencja Prasowa;
PM - Particulate Meter - pyły zawieszone (czastki stałe);
PM_2,5 - Particulate Meter 2,5 - cząstki stałe o średnicy do 2,5 mikrona;
PTZ - publiczny transport zbiorowy (komunikacja miejska, podmiejska, gminna);
RM - Rada Ministrów;
RP - Rzeczpospolita Polska;
SU 18 III hybrid - miejski niskopodłogowy autobus hybrydowy 3. generacji Solaris Urbino klasy mega (przegubowy, o długości 18 m);
UE - Unia Europejska;
ZE PAK - Zespół Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin.

Planowane zmiany w sieci komunikacji miejskiej

Czekając na kolejne ruchy (ogłoszenia, nabory, przetargi) pochylimy się nad dokumentem, który na zlecenie miasta Radom wykonał w 2021 r. Pan Marcin Gromadzki z PTC. Dokument pt. "Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Radomia na lata 2022-2030" jest załącznikiem nr 1 do Zarządzenia nr 2950/2021 Prezydenta Miasta Radomia z dnia 5 listopada 2021 r. ws. przeprowadzenia konsultacji społecznych na terenie miasta Radomia w celu zebrania propozycji, uwag i wniosków do projektu aktualizacji dokumentu pod tym samym tytułem.

Dokument zawiera 179 stron, w którym znajdziemy:
- cel główny planu zrównoważonego PTZ na terenie ROF;
- cele uzupełniające;
- cele szczegółowe (w tym m.in. określenie linii komunikacyjnych, na których przewidywane jest wykorzystanie pojazdów zeroemisyjnych oraz terminu rozpoczęcia ich użytkowania);
- definicje haseł zawartych w dokumencie;
- determinanty rozwoju PTZ.

Wymieniono 6 głównych celów polityki spójności do osiągnięcia w wyniku realizacji inwestycji w nowym horyzoncie finansowania, tj. na lata 2021-2027:
- Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa (przez innowacje, cyfryzację, transformację gospodarczą oraz wsparcie MŚP);
- Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa (wdrażająca Porozumienie Paryskie, inwestująca w transformację sektora energetycznego, w OZE oraz w walkę ze zmianami klimatu);
- Lepiej połączona Europa (ze strategiczną infrastrukturą i sieciami cyfrowymi);
- Europa o silniejszym wymiarze społecznym (wdrażająca europejski filar praw socjalnych i inwestująca w wysokiej jakości zatrudnienie, edukację, umiejętności, integrację społeczną i równy dostęp do opieki zdrowotnej);
- Europa bliżej obywateli (wspieranie oddolnych strategii rozwoju i zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich w całej UE);
- Łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu.

Działania w ramach celu nr 2 prowadzone będą w obszarach środowiska i energetyki poprzez:
- subwencjonowanie transportu w ramach obszarów funkcjonalnych miast, w tym inwestycje w nowoczesny tabor zeroemisyjny oraz działania towarzyszące (np. miejskie węzły przesiadkowe, systemy ITS);
- rozwój nowych źródeł i nośników energii (LNG, CNG, energia elektryczna, H₂);
- zwiększenie efektywności energetycznej transportu;
- rozbudowę infrastruktury do ładowania pojazdów zeroemisyjnych i do tankowania pojazdów niskoemisyjnych.

"Projekt umowy partnerstwa dla realizacji polityki spójności 2021-2027 w Polsce" w ramach celu nr 2 polityki spójności przewiduje 8 obszarów, w tym obszar "Transport zeroemisyjny i mobilność miejska". Wsparciem objęte mają być:
- systemy transportu szynowego;
- systemy nisko- i zeroemisyjnego transportu kołowego (energia elektryczna, H₂, hybrydy, LNG, CNG);
- rozwój infrastruktury dla ruchu niezmotoryzowanego (w tym strefy wolne od ruchu, infrastruktura rowerowa);
- integracja systemów transportowych i nowe formy transportu;
- przygotowywanie dokumentów strategicznych;
- podnoszenie świadomości mieszkańców.

"Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności" wyznacza 9 celów strategicznych. W obszarze "Równoważenie potencjału rozwojowego regionów Polski (dyfuzji) w kierunku interwencji", transport określono jako cel nr 9 – "Zwiększenie dostępności terytorialnej poprzez utworzenie zrównoważonego, spójnego i przyjaznego użytkownikom systemu transportowego". W ramach tego celu kierunkami interwencji dotyczącymi mobilności i transportu zbiorowego w miastach, w zakresie udrożnienia obszarów miejskich i metropolitalnych, są:
- budowa obwodnic dużych miejscowości, przebudowa pod kątem bezpieczeństwa ruchu i wdrożenie programu uspokojenia ruchu na drogach przechodzących przez miasta i małe miejscowości;
- wprowadzenie zaawansowanych technik zarządzania i sterowania ruchem w dużych miastach;
- konieczność rezerwacji w odpowiednich dokumentach planistycznych terenów na obszarach zurbanizowanych na potrzeby związane z rozwojem systemu transportowego;
- podjęcie działań na rzecz upłynnienia ruchu transportu miejskiego, zapewnienie dogodnych przesiadek, lepsza koordynacja środków transportu zbiorowego, integracja systemów taryfowych, podniesienie jakości oferty PTZ.

Powyższe działania winny być skoordynowane, w szczególności z wykorzystaniem ITS.

Kolejne elektrobusy dla MPK

Tym razem to m.n.p.p. Radom wyszło z inicjatywą i podpisało już z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej umowę o dofinansowanie projektu pt. "Rozwój infrastruktury mobilności miejskiej na terenie ROF" w ramach POPW na lata 2021-2027, dla którego Instytucją Pośredniczącą jest PARP w ramach II osi priorytetowej "Nowoczesna Infrastruktura Transportowa". Wartość projektu wynosi 237 mln PLN, z czego dofinansowanie z UE wynosi 192 mln PLN.

W ramach tego projektu ma być przeprowadzone:
- modernizacja przystanków (powstaną nowe tablice SDIP, biletomaty, "zielone" wiaty) z dostosowaniem do osób niepełnosprawnych;
- przebudowa pętli autobusowych (PRUSZAKÓW, OS. WOŚNIKI i OS. ZAMŁYNIE);
- utworzenie węzłów przesiadkowych na pętlach OS. POŁUDNIE i OS. GOŁĘBIÓW I* (autobus miejski MZDiK <-> pociąg KM);
- zakup 12 szt. elektrobusów**;
- budowa parkingów P & R;
- budowa i modernizacja DDR i ciągów pieszo-rowerowych;
- wdrożenie ITS dla polepszenia BRD i efektywności ruchu.

* Utworzenie wspomnianych węzłów przesiadkowych na pętli OS. POŁUDNIE to de facto przeniesienie tej pętli w pobliże nowo budowanego p.o. PKP Radom Południowy (na pograniczu Godowa i os. Południe, p.o. PKP Radom Południowy w Trablicach-Pelagowie zmieni nazwę na Trablice). Podobna sytuacja będzie miała miejsce na pętli OS. GOŁĘBIÓW I, która będzie przeniesiona bliżej p.o. PKP Radom Gołębiów. Warto dodać, że na obu pętlach funkcjonują już od kilku lat ładowarki pantografowe szybkiego ładowania (DC, dla elektrobusów SU 12 IV electric - dla linii 1 - na obu pętlach, na pętli OS. POŁUDNIE dla linii 7, 12 i (kiedyś) 14 i 23 (zadania łączone), a na pętli OS. GOŁĘBIÓW I dla linii 9 i 10 (zadania łączone).

Zmiana lokalizacji obu ww. pętli była już zaplanowana w dokumencie z 2021 r. pt. "Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Radomia na lata 2022-2030" [Marcin Gromadzki, PTC, Gdynia-Radom, czerwiec-listopad 2021 r.] będącym załącznikiem nr 1 do Zarządzenia nr 2950/2021 Prezydenta Miasta Radomia z dnia 5 listopada 2021 r. ws. przeprowadzenia konsultacji społecznych na terenie miasta Radomia w celu zebrania propozycji, uwag i wniosków do projektu aktualizacji dokumentu pod tym samym tytułem.

** Będą to kolejne elektrobusy dla MPK Radom, które obejmie "elektryfikacją" (swoim taborem) kolejne linie miejskie. W ww. planie są zawarte informacje dotyczące wydłużenia i korekty tras oraz "elektryfikacji" poszczególnych linii. Szczegóły podamy w kolejnym artykule.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Projekt został dofinansowany w ramach naboru w działaniu 3.1 "Zrównoważona mobilność miejska", który jest skierowany do miast wojewódzkich Makroregionu Polski Wschodniej oraz do miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze z liczbą mieszkańców >100 tys. (liczba ludności Radomia wg GUS: w roku 1996 r. - >232 tys., w 2021 r. - 201 tys., w 2023 r. - poniżej 197 tys. W roku 2022 Radom stracił miano miasta 200-tysięcznego.

Radomski projekt był drugim wybranym do dofinansowania projektem w Polsce (1. został projekt z Olsztyna, woj. warmińsko-mazurskie). Ten niekonkurencyjny nabór dotyczący zrównoważonej mobilności miejskiej w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej potrwa do 18 grudnia 2025 r. Program ten jest finansowany z EFRR. Projekty w ramach tego programu mają wspierać rozwój biznesu, adaptować miasta do zmian klimatu, wspierać niskoemisyjną mobilność miejską, ochronę bioróżnorodności, inteligentne sieci dystrybucji energii elektrycznej, dostępność kolejową i drogową oraz zrównoważoną turystykę. Budżet całego POPW na lata 2021-2027 wynosi 2,65 mld EUR.

Użyte w artykule skrótowce i skróty:
BRD - bezpieczeństwo ruchu drogowego;
DC - direct current - ładowanie prądem stałym (na stacji szybkiego ładowania, na pętli autobusowej);
DDR - droga dla rowerów (oznaczona znakami drogowymi: pionowym C-13 i poziomym P-23, ciąg pieszo-rowerowy jest oznaczany znakami: pionowymi C-13/16 w trzech wariantach i poziomymi P-23 i P-26);
EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego;
EUR - euro (waluta);
gm. - gmina (wiejska);
GUS - Główny Urząd Statystyczny - urząd centralny administracji rządowej;
ITS - inteligentny system transportu;
JST - jednostka samorządu terytorialnego;
KM - Koleje Mazowieckie sp. z o.o. (samorządowy przewoźnik kolejowy woj. mazowieckiego);
m. - miasto (gmina miejska);
m-gm. - gmina miejsko-wiejska;
mld - miliardów;
mln - milionów;
m.n.p.p. - miasto na prawach powiatu (powiat grodzki);
MPK - Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji sp. z o.o. w Radomiu (operator komunalny, podmiot wewnętrzny);
MZDiK - Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji (zakład budżetowy m.n.p.p. Radom, organizator transportu zbiorowego na terenie miasta);
PARP - Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (państwowa agencja wykonawcza);
PLN - polski złoty (waluta);
p.o. PKP - kolejowy przystanek osobowy Polskich Kolei Państwowych (zatrzymują się na nich tylko pociągi osobowe);
POPW - Program Operacyjny Polski Wchodniej - woj. mazowieckie należy do Makroregionu Polska Wchodnia po wydzieleniu statystycznym m. st. W-wa wraz z przyległymi powiatami: grodziskim, legionowskim, mińskim, nowodworskim, otwockim, piaseczyńskim, pruszkowskim, warszawskim zachodnim i wołomińskim;
PTC - Public Transport Consulting - polska firma consultingowa z Gdyni;
ROF - Radomski Obszar Funkcjonalny - obejmuje powiat grodzki (m.n.p.p.) Radom (WR) oraz powiat ziemski radomski (WRA, w tym 13 JST: 1 m. - Pionki, 4 m.-gm. - Iłża, Jedlnia-Letnisko, Przytyk i Skaryszew oraz 8 gm. - Gózd, Jastrzębia, Jedlińsk, Kowala, Pionki, Wierzbica, Wolanów i Zakrzew);
P & R - Park & Ride - parkuj i jedź (miejsce zamiany indywidualnego środka transportu na zbiorowy, np. auto na pociąg);
SDIP - system dynamicznej informacji pasażerskiej;
SU 12 IV electric - miejski autobus elektryczny 4. generacji Solaris Urbino klasy maxi (o długości 12 m);
tys. - tysięcy;
UE - Unia Europejska;
wg - według;
ws. - w sprawie;
ww. - wyżej wymienione.

Zapytania ofertowe MPK

MPK Radom - radomski operator komunalny (podmiot wewnętrzny) nie zwalnia tempa. Starzejący się tabor wymaga radykalnej wymiany, ponadto zmiany w przepisach wymagają natychmiastowych ruchów dotyczących zakupów taboru, zarówno tego o napędzie konwencjonalnym (pojazdy niskoemisyjne spalinowe - diesel z normą EURO6), zasilanych paliwami alternatywnymi (pojazdy niskoemisyjne spalinowe - CNG, LNG, LPG), zasilanych energią spalin oraz energią elektryczną (hybrydy), jak i zasilanych energią elektryczną (pojazdy zeroemisyjne - elektrobusy oraz wodorowce).

Pierwsze zapytanie ofertowe MPK Radom wystosowało 10 lipca br. i dotyczyło oszacowania ceny zakupu 20 autobusów hybrydowych klasy maxi. Miałyby one być zasilane silnikiem spalinowym i silnikiem elektrycznym lub silnikami elektrycznymi w równoległym lub szeregowym systemie hybrydowym. Silniki napędu hybrydowego miałyby pracować w zależności od potrzeb - na przemian lub jednocześnie. Magazyn energii (bateria akumulatorów lub bateria kondensatorów) miałby mieć możliwość akumulowania energii poprzez podłączenie do zewnętrznego źródła zasilania. Układ hybrydowy miałby zapewnić odzysk energii (rekuperację) podczas hamowania na potrzeby ładowania baterii trakcyjnej, która miałaby pojemność min. 20 kWh, ładowanie typu plug-in. Ponadto, zapytanie ofertowe dotyczyło wyceny zakupu trzech ładowarek mobilnych jednowejściowych o mocy 15-20 kW. Postępowanie to zostało jednak unieważnione.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Drugie zapytanie ofertowe MPK Radom wystosowało 2 maja br. i dotyczyło oszacowania dostawy 15 autobusów klasy maxi zasilanych CNG z ilością butli z CH₄ umożliwiającą wykonanie pracy przewozowej w ilości 400 wzkm dziennie. Orientacyjny termin dostawy taboru - po 5 szt. co kwartał 2026 r.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Ponadto MPK Radom ogłosił 24 stycznia br. przetarg nieograniczony na zakup i dostawę w formie leasingu operacyjnego 5 szt. fabrycznie nowych autobusów jednej marki i typu klasy maxi zasilanych ON, identycznych pod względem konstrukcyjnym, parametrów technicznych i wyposażenia. Okres leasingu ma wynosić 60 m-cy (5 lat), podczas których komunalny operator uiści na rzecz wykonawcy 60 miesięcznych równych rat leasingowych licząc od protokolarnego odbioru wspomnianego taboru. Szacunkowa wartość zamówienia wynosi 8,5 mln PLN netto (10,455 mln PLN brutto). Do przetargu stanęły firmy: Solaris Bus & Coach sp. z o.o. oraz MAN Truck & Bus sp. z o.o. (czyli "polski klasyk"). Kryterium techniczne stanowiło 20 pkt. oceny, kryterium ceny - 80 pkt. oceny. 100 pkt. zdobył MAN (87,3 pkt. otrzymał Solaris). Termin realizacji zamówienia upłynął jednak już 15 października br. To już 2 m-ce, jak czekamy na nowe "lwy" (MAN NL280 Lion's City 12) ze starachowickiej montowni. To ostanie chwile na zamawianie pojazdów spalinowych.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

MPK Radom eksploatuje obecnie 25 elektrobusów (19 klasy maxi #2000-#2018 oraz 6 klasy mega #2100-#2105), które zasilane są energią elektryczną z OZE (a nie z elektrowni węglowych - energia na potrzeby elektrobusów ma świadectwo pochodzenia). W tym celu radomski operator komunalny ogłosił 7 lipca ub.r. kolejny przetarg nieograniczony na dostawę energii elektrycznej wytworzonej z OZE w okresie od 1 stycznia 2024 r. do 31 grudnia 2025 r. Zasilane mają być (ze stacji transformatorowych SN/nN 15/0,4 kV) następującje stacje ładowania (wszystkie w grupoe taryfowej B23):
- wolnego ładowania (DC) przy ul. Wjazdowej (Żakowice) na terenie zajezdni o mocy 600 kW (szacunkowe zużycie energii w latach 2024/2025 - 2 494 153 kWh, zakładane zwiększenie mocy do 800 kW);
- szybkiego ładowania (AC) przy ul. gen. Andersa (os. Gołębiów I) na terenie pętli OS. GOŁĘBIÓW I o mocy 300 kW (szacunkowe zużycie energii w latach 2024/2025 - 682 605 kWh);
- szybkiego ładowania (AC) przy ul. Sycyńskiej (os. Południe) na terenie pętli OS. POŁUDNIE o mocy 300 kW (szacunkowe zużycie energii w latach 2024/2025 - 700 092 kWh);
- szybkiego ładowania (AC) przy ul. św. Królowej Jadwigi Andegaweńskiej (os. Michałów) na terenie pętli OS. MICHAŁÓW o mocy 800 kW (szacunkowe zużycie energii w latach 2024/2025 - 1 191 750 kWh).

Otwarcie ofert nastąpiło w sierpniu ub.r. Do przetargu stanęły dwa przedsiębiorstwa: Entrade sp. z o.o. z Jawczyc k/W-wy (woj. mazowieckie) oraz Tauron Sprzedaż sp. z o.o. z Krakowa (woj. małopolskie). Wybrano ofertę tańszą od Taurona z kwotą 4 983 138,34 PLN brutto na łączną ilość energii w wysokości 5 068 600 kWh.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Dofinansowanie do taboru miejskiego z ZTP

17 kwietnia 2023 r. o północy ruszył nabór wniosków do 3. edycji programu NFOŚiGW Zielony Transport Publiczny (ZTP 3.0) o dofinansowanie zakupu autobusów zeroemisyjnych. Radomski operator komunalny - MPK Radom - złożył wniosek tego dnia już o godz. 00:01:57 jako 12. z kolei, pt. "Rozwój ekologicznego transportu publicznego w Radomiu, poprzez zakup 20 autobusów elektrycznych wraz z infrastrukturą".

Pierwszy wniosek złożyła Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia już o godz. 00:00:53, w ciągu 1. godziny złożono 33 wnioski, a w ciągu doby - 40 wniosków. 31. maja ub.r. złożono ostatni - 79. wniosek, który złożyło m. Starachowice (5 elektrobusów, 3 punkty ładowania).

Koszty kwalifikowane we wniosku MPK Radom wyniosły 73,25 mln PLN (w tym kwota dotacji - 65 875 400 PLN i kwota pożyczki - 7 374 600 PLN). Koszt całkowity przedsięwzięcia wynosi 91,02 mln PLN. W tej kwocie mieści się zakup 20 elektrobusów i 40 stacji ładowania (w tym 10 podwójnych punktów ładowania na terenie zajezdni), MPK planuje ponadto przeszkolenie 50 osób.

Łączna suma kosztów całkowitych zgłoszonych 79 wniosków opiewała na kwotę w wysokości 3 516 066 728 PLN i była mocno przekroczona przez wnioskodawców. Po roku perturbacji całkowita wysokość budżetu programu została zwiększona i wszyscy beneficjenci dostaną wnioskowane kwoty dofinansowania. W ww. kwocie mieści się zakup 860 autobusów zeroemisyjnych (w tym 716 elektrobusów i 144 wodorowych) i 20 trolejbusów (dla m.n.p.p. Tychy), 437 punktów ładowania, 1 stację tankowania wodoru (dla MZK Wejherowo), ponadto ma być przeszkolonych 1352 osoby.

Sprawa przeciąga się już grubo ponad rok. Trwają prace nad przygotowaniem systemowym NFOŚiGW do zawarcia ww. umów w ramach KPO (m.in. wzoru umowy, systemu negocjacyjnego, uchwał do wniosków i systemów IT). Epopeja nie ma jeszcze końca. W związku z powyższym, żaden wnioskodawca - w tym MPK Radom - nie ma podpisanej umowy. Ma się to stać "na dniach".

Rok po tym, jak MPK Radom złożyło wniosek o dofinansowanie 20 elektrobusów wraz z 40 punktami ładowania, 24 kwietnia 2024 r. MPK ogłosiło przetarg na 20 elektrobusów klasy I (to pojazdy o pojemności ponad 22 pasażerów, w konstrukcji których przewidziano przestrzeń dla pasażerów stojących) kategorii maxi (to pojazdy o długości 11-13 m) oraz 10 dwuwyjściowych stacjonarnych ładowarek (będą one stać na terenie zajezdni MPK) o mocy 2x120 kW każda. Na oferty MPK czekało do 28 maja br., które przyjęto następujące kryteria: cena brutto (80%) i kryterium techniczne (20%).

Pojazdy mają posiadać silnik centralny, baterie trakcyjne o pojemności min. 440 kWh, zasięg w ruchu miejskim na pełnym naładowaniu minimum 300 km, ładowanie typu plug-in. Wozy mają być na obecne czasy standardowe - klasa maxi (o długości 12 m ±5%, tzw. "solówki"), niskopodłogowe, z przyklękiem, klimatyzowane, z rekupercją (odzyskiwaniem energii podczas hamowania na potrzeby ładowania baterii akumulatorów (Li-Ion lub NMC) lub baterii kondensatorów, wewnątrz pojazdu mają być 2 tablice SDIP w formie ekranu 22" TFT LCD umieszczone pod sufitem z przodu i po środku pojazdu. Elektrobusy będą też posiadać bramki liczące pasażerów, z układem drzwi 2-2-2. Ładowarki natomiast mają umożliwiać ładowanie dwóch pojazdów jednocześnie i posiadać dynamiczny rozdział mocy.

Wszystkie 20 wozów ma być dostarczone w ciągu roku następującym po roku od dnia podpisania umowy w partiach po 5 elektrobusów co kwartał. Czyli pierwsze 5 wozów trafi do radomskiego MPK do roku od dnia podpisania umowy, następne 5 elektrobusów trafi do 15 m-cy od podpisania tejże umowy, kolejne 5 "elektryków" trafi do Radomia do 1,5 roku od wspomnianego dnia, a ostatnia partia autobusów zeroemisyjnych zaliczy swój debiut liniowy do 21 m-cy od tej wiekopomnej chwili. Ładowarki mają być dostarczone w 11-tym m-cu od dnia podpisania umowy.

3. czerwca br. MPK otworzyło oferty. Do przetargu stawiły się tylko dwie firmy:
- MAN Truck & Bus Polska sp. z o.o. z Wolicy, gm. Nadarzyn, woj. mazowieckie (MAN Bus sp. z o.o. O/Starachowice - produkcja w Starachowicach, woj. świętokrzyskie) na kwotę 56 357 271,60 PLN brutto (45 818 919 PLN netto), co daje cenę jednostkową za autobus MAN Lion's City 12 E wraz z ładowarką w wysokości 2 817 863,58 PLN brutto;
- Solaris Bus & Coach sp. z o.o. (Grupa CAF, produkcja w Bolechowie-Osiedlu, gm. Czerwonak, woj. wielkopolskie) na kwotę 62,238 mln PLN brutto (50,6 mln PLN netto), co daje cenę jednostkową za autobus Solaris Urbino 12 IV electric wraz z ładowarką w wysokości 3 111 900 PLN brutto.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Obie oferty mieściły się w budżecie radomskiego MPK, które 15. lipca br. wybrało ofertę tańszą (100% przyznanych ofercie punktów) - MAN. Dodajmy, że elektrobusy MAN nie posiadają pantografu - baterie trakcyjne ładowane będą tylko na terenie zajezdni. Wozy pomieszczą 75 pasażerów, w tym 25 na miejscach siedzących, będą dostosowane do osób niepełnosprawnych, z miejscem na wózek dzięcięcy lub inwalidzki, wyświetlacze TFT LCD i LED oraz nagłośnienie SDIP, monitoring, 3 podwójne gniazda USB, kasowniki dotykowe (w tym jeden - z przodu - z funkcją terminala płatniczego).

Gdy w końcu zostanie podpisana umowa w związku z dotacją z ZTP 3.0, zostanie podpisana umowa z firmą MAN Truck & Bus. Od tego dnia będą liczone terminy dostaw poszczególnych partii taboru. Nowych "lwów" należy się spodziewać w przyszłym (2025) i kolejnym (2026) roku. Jest to rekorkowy przetarg - zarówno dla MAN Truck & Bus sp. z o.o., jak i MPK Radom sp. z o.o. Cały proces trwa już 2 lata i potrwa prawie kolejne 2(!). Ponadto sprawa dotyczy rekordowej liczby 20 elektrobusów i 10 ładowarek stacjonarnych w jednym przetargu, a kwota jego realizacji przekracza 90 mln PLN.

Użyte w artykule skrótowce:
CAF - Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles - spółka akcyjna z siedzibą w Beasain w Hiszpanii (Kraj Basków);
IT - Information Technology - technika informatyczna;
KPO - Krajowy Plan Odbudowy (polski program reform i inwestycji będący częścią unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, który stanowi główny element Next GenerationEU. Plan ma pomóc Polsce w łagodzeniu społecznych i gospodarczych skutków pandemii COVID-19);
LCD - liquid-crystal display - wyświetlacz ciekło-krystaliczny;
LED - light-emitting diode - dioda elektroluminescencyjna;
Li-Ion - akumulator litowo-jonowy;
MAN - Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg - spółka europejska, koncern z siedzibą w Monachium w Niemczech (Bawaria);
MPK - Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji sp. z o.o. w Radomiu (operator komunalny, podmiot wewnętrzny);
NFOŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (publiczna instytucja finansowa);
NMC - akumulator litowo-niklowo-manganowo-kobaltowo-tlenkowy (LiNiMnCoO₂);
SDIP - system dynamicznej informacji pasażerskiej;
USB - Universal Serial Bus - uniwersalna magistrala szeregowa (komputerowe złącze komunikacyjne, port/interfejs, również do urządzeń mobilnych);
TFT - Thin Film Transistor - rodzaj matrycy monitora;
ZTP - Zielony Transport Publiczny (program priorytetowy ogłoszony przez NFOŚiGW, finansowany z KPO).

Dofinansowanie do taboru podmiejskiego z CUPT-KPO

Oprócz FRPA, istnieje kilka innych źródeł dofinansowania funkcjonowania gminnych linii autobusowych lub zakupu taboru, np. ZTP i KPO. W celu realizacji "kamienia milowego" zapisanego w KPO, ogłoszono konkurs na dofinansowanie zakupu 579 autobusów podmiejskich:
- niskoemisyjnych - zasilanych paliwem konwencjonalnym (ON) z normą emisji spalin EURO6 (ich liczba nie może przekroczyć 364 szt.) oraz paliwami alternatywnymi, tj. LPG, LNG, CNG wraz z infrastrukturą do tankowania;
- zeroemisyjnych - hybrydy (HEV), miękkie hybrydy mild-hybrid (MHEV), hybrydy typu plug-in (PHEV), elektrobusy (e-busy), autobusy wodorowe (H₂) oraz trolejbusy wraz z infrastrukturą tankowania (stacje paliw) / ładowania (AC) lub (DC).

Wnioski o dofinansowanie (do 95% kosztów kwalifikowanych) składano w ramach konkursu nr KPOD.09.05-IW.02-001/24 dla komponentu E "Zielona, inteligentna mobilność", Inwestycja E1.1.2 "Zero- i niskoemisyjny transport zbiorowy (autobusy)" w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Nabór skierowany jest na potrzeby:
- obsługi nowo utworzonych podmiejskich linii autobusowych;
- wymiany taboru autobusowego na dotychczas funkcjonujących podmiejskich liniach autobusowych zagrożonych likwidacją (ze względu na przestarzały tabor i/lub deficytowość linii).

Wysokość budżetu wynosi 1 689 297 427,00 PLN (czyli prawie 1,7 mld PLN).

Do 14. marca br. organizatorzy i operatorzy publicznego transportu zbiorowego mogli wnioskować o środki z KPO do CUPT przez dedykowaną aplikację WOD2021. W wyniku rozstrzygnięcia 1. edycji konkursu przyznano środki na zakup 175 autobusów podmiejskich (29 zeroemisyjnych i 146 niskoemisyjnych) dla 26 JST. Alokacja środków podczas tego rozdania wyniosła zaledwie 16%. Do CUPT-KPO 1.0 nie przystąpiła żadna JST z terenu Ziemi Radomskiej.

Drugi nabór rozpoczął się 13. maja br., który zamknięto 14. czerwca br. Wówczas przyznano środki na zakup 323 autobusów podmiejskich (107 zeroemisyjnych i 216 niskoemisyjnych) dla 47 JST i operatorów transportu zbiorowego. Do CUPT-KPO 2.0 przystąpiła jedna JST z terenu powiatu radomskiego - Gmina Wolanów.

Na liście przyjętych projektów znajduje się przedsięwzięcie pt. "Zakup autobusów elektrycznych wraz ze stacjami ładowania dla Gminy Wolanów". Wnioskodawcą jest oczywiście Gmina Wolanów. Projekt uzyskał:
- 36 pkt., co stanowi 67,92% maksymalnej liczby pkt.;
- 14 264 705,60 PLN wydatków całkowitych;
- 11 634 720,00 PLN wydatków kwalifikowanych;
- 10 471 248,00 PLN wnioskowanego wsparcia UE.

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

W ramach tej inwestycji zakupione będą cztery elektrobusy i cztery stacje ładowania - dwie podwójne (ładowanie wolne AC) na terenie planowanej zajezdni oraz dwie pojedyncze (ładowanie szybkie DC) na dwóch pętlach na terenie gminy.

Trzeci nabór rozpoczął się 9. września br., a zakończył 4. października br. Podczas tego rozdania przyznano środki na zakup 23 autobusów podmiejskich (wszystkie zeroemisyjne) dla 6 JST i operatorów transportu zbiorowego. Do CUPT-KPO 3.0 przystąpiła również jedna JST z terenu powiatu radomskiego - tym razem Gmina Zakrzew.

Na zakup jednego elektrobusu wraz ze stacją ładowania Gmina Zakrzew otrzymała 29 pkt., co stanowi 54,72% maksymalnej liczby punktów. Całkowity koszt przedsięwzięcia wynosi 3,5 mln PLN, a wysokość wnioskowanego wsparcia - 3,15 mln PLN. Niestety, wniosek Gminy Zakzew znalazł się na wykazie przedsięwzięć niespełniających kryteriów wyboru, w tym przedsięzwięć, które w zakresie kryteriów merytorycznych 1. stopnia nie uzyskały wymaganej liczby punktów. Przypomnijmy, iż w 2022 r. Gmina Zakrzew otrzymała dotację na cztery pojazdy zeroemisyjne (kursują od sierpnia 2023 r.) wraz z infrastrukturą do ładowania baterii trakcyjnych w wysokości 8 440 875 PLN (80% kosztów kwalifikowanych) z programu ZTP z NFOŚiGW.

Do tej pory łącznie zakupiono przy wsparciu CUPT-KPO 521 autobusów podmiejskich, w tym 362 niskoemisyjnych i 159 zeroemisyjnych.

Czwarty nabór rozpocznie się 7. stycznia 2025 r., a zakończy 25. stycznia 2025 r. Podczas tego - ostatniego - rozdania środki będą przyznane na zakup tylko 57 podmiejskich autobusów zeroemisyjnych. Czy któreś JST z terenu powiatu radomskiego przystąpią do CUPT-KPO 4.0? Oferta jest skierowana do województw, powiatów, związków powiatów, związków powiatowo-gminnych, związków międzygminnych, gmin oraz operatorów publicznego transportu zbiorowego realizujących przewozy podmiejskie. Konkurs nie dotyczy komunikacji miejskiej. Dodatkowo punktowane będą przedsięwzięcia, które integrują różne środki transportu, zapewniają połączenia z transportem kolejowym oraz korzystają z FRPA.

Użyte w artykule skrótowce:
AC - alternating current - ładowanie prądem przemiennym (na stacji wolnego ładowania, na zajezdni autobusowej);
ARP - Agencja Rozwoju Przemysłu (spółka Skarbu Państwa);
BGK - Bank Gospodarstwa Krajowego;
CNG - compressed natural gas (sprężony gaz ziemny, alkan C1 - metan, do silników o ZI);
CUPT - Centrum Unijnych Projektów Transportowych - państwowa jednostka budżetowa;
DC - direct current - ładowanie prądem stałym (na stacji szybkiego ładowania, na pętli autobusowej);
FRPA - Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych (fundusz celowy utworzony w BGK);
H₂ - hydrogenium (wodór, sprężony gaz);
HEV - hybrid electric vehicle (auto z napędem hybrydowym);
JST - jednostka samorządu terytorialnego;
KPO - Krajowy Plan Odbudowy (polski program reform i inwestycji będący częścią unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, który stanowi główny element Next GenerationEU. Plan ma pomóc Polsce w łagodzeniu społecznych i gospodarczych skutków pandemii COVID-19);
LNG - liquefied natural gas (skroplony gaz ziemny, alkan C1 - metan, do silników o ZI);
LPG - liquefied petroleum gas (skroplony gaz petrochemiczny, mieszanina alkanów C3-C4 - propan-butan, do silników o ZI);
MHEV - mild-hybrid electric vehicle (auto "z miękką hybrydą");
NFOŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (publiczna instytucja finansowa);
ON - olej napędowy (do silników o ZS);
PHEV - plug-in hybrid electric vehicle (auto z napędem hybrydowym - silnik spalinowy + elektryczny - ładowany poprzez wtyczkę z gniazdka elektrycznego);
PILEA - "polski innowacyjny lekki elektryczny autobus";
RaFaKo - Raciborska Fabryka Kotłów;
UE - Unia Europejska;
ZI - zapłon iskrowy;
ZS - zapłon samoczynny (silnik wysokoprężny);
ZTP - Zielony Transport Publiczny (program priorytetowy ogłoszony przez NFOŚiGW, finansowany z KPO).

Dofinansowanie do przewozów na rok 2025 z FRPA - porównanie rok do roku

Mamy juz zestawienie przydzielonych pieniędzy z FRPA na potrzeby przewozów o charakterze użyteczności publicznej na poszczególne województwa. Porównaliśmy wysokości tych kwot (kolor czerwony) z kwotami z ubiegłego roku (kolor zielony). Na wykresie 1 zestawiliśmy podział środków z FRPA w latach 2024 i 2025 malejąco. Jak już wspominaliśmy w poprzednim artykule, największą wysokość dofinansowania otrzymały województwa: mazowieckie (85,3 mln PLN), śląskie (68,6 mln PLN) i kujawsko-pomorskie (63,4 mln PLN). Na drugim biegunie znalazły się województwa: świętokrzyskie (42,7 mln PLN), lubuskie (40,2 mln PLN) i opolskie (33,4 mln PLN).

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Na podstawie powyższych danych, na wykresie 2. zestawiliśmy malejąco zmiany procentowe liczone rok do roku (kolor żółty), a na ich tle zmiany w liczbach bezwzględnych (kolor błękitny, również liczone rok do roku). Wyraźnie widać, że tylko cztery województwa otrzymały większe dofinansowanie z FRPA na rok 2025 niż w roku 2024. Są to województwa: pomorskie (17,72%), małopolskie (15,52%), śląskie (12,37%) i mazowieckie (5,2%). Pozostałe województwa straciły - większość po ok. 10% r./r., natomiast województwa: lubelskie straciło 28,81%, warmińsko-mazurskie 31,54%, podlaskie 33,5% oraz świętokrzyskie aż 36,22%). W liczbach bezwzględnych najwięcej straciły województwa: podlaskie (22,8 mln PLN), warmińsko-mazurskie (24 mln PLN), lubelskie (24,1 mln PLN) i świętokrzyskie (24,2 mln PLN).

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Dziś, do godz. 16. samorządy mogły składać wnioski o dofinansowanie z FRPA o charakterze użyteczności publicznej. Z niecierpliwością czekamy na wyniki tego naboru.

Dofinansowanie do przewozów na rok 2025 z FRPA

Kończy się rok 2024, a wraz z nim umowy z operatorami na obsługę linii gminnych, które na obecny rok były podpisywane w ostatniej chwili, tj, pod koniec grudnia. Tym razem tak nerwowo raczej nie będzie, bowiem cała procedura ruszyła o ponad miesiąc wcześniej. 19. listopada w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie (które weszło w życie dzień później) ws. metody podziału środków Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (FRPA). Określono w nim wielkość budżetu dla poszczególnych województw na podstawie konkretnego wzoru, który uwzględnia m.in. liczbę mieszkańców, powierzchnię województwa, wartość produktu krajowego brutto (PKB) i zaspokojenie potrzeb przewozowych lokalnej społeczności (długość sieci regularnej komunikacji autobusowej w roku 2011 i 2024). Wojewoda może zawrzeć z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę wieloletnią o dopłatę z FRPA.

Budżet FRPA na 2025 r. wynosi 1 mld PLN, z czego 880 889 496,20 PLN podzielono między województwa, natomiast kwota w wysokości 69 110 503,80 PLN zostanie przeznaczona na umowy wieloletnie (2025-2033). Wnioski należy składać w dniach 3-9 grudnia br.

Z ww. rozporządzenia wynika, że 70% kwoty przekazanej w poprzednim roku zostaje przeznaczone na umowy wieloletnie, natomiast pozostałe środki (po odliczeniu 5% rezerwy, tj. 50 mln PLN) rozdziela się następująco:
- 11/12, tj. 91,(6)% tej kwoty trafi do wszystkich województw proporcjonalnie do wyliczonego wskaźnika udziału;
- pozostałe 1/12, tj. 8,(3)% trafi do pięciu województw, które najlepiej wykorzystały środki z FRPA w ub. r.

Dla województwa mazowieckiego dane do wskaźnika udziału województwa są następujące:
- powierzchnia: 35 558 km²;
- liczba mieszkańców: 5,5 mln;
- PKB: 650 mln PLN (18,73% krajowego PKB, 118,(18) PLN - PKB per capita);
- długość linii autobusowych w 2011 r.: 4 200 km;
- długość linii autobusowych w 2024 r.: 3 800 km (spadek o 9,5%).

jquery lightbox videosby VisualLightBox.com v5.9

Województwo mazowieckie (kolor czerwony) otrzymało dofinansowanie z FRPA na rok 2025 w wysokości 85 338 835,76 PLN. To rekordowa kwota w historii FRPA i oczywiście największa dotacja na rok 2025. Niestety, województwo nie podpisze umów wieloletnich. Tylko cztery województwa - małopolskie, pomorskie, śląskie i zachodniopomorskie (kolor żółty) - zawrze umowy wieloletnie. Niestety, koszt 1 wzkm w dalszym ciągu nie przekracza 3 PLN.

2. miejsce zajęło województwo śląskie, 3. - kujawsko-pomorskie oraz 4. - pomorskie (z kwotą dotacji odpowiednio 68,6; 63,4 i 60 mln PLN). Nie wiele poniżej tej kwoty dotację otrzymały województwa: lubelskie (4) i małopolskie (5) - oba po ok. 59,6 mln PLN.

Połowę kwoty dla woj. Mazowieckiego otrzymało woj. Świętokrzyskie (42,7 mln PLN), najmniej dostaną województwa Lubuskie i Opolskie (odpowiednio 40,2 i 33,4 mln PLN).

04-29.11.2024 - Ograniczenia w kursowaniu

Od poniedziałku - 4. listopada - zostaną wprowadzone ograniczenia w pracy przewozowej na komercyjnej linii miejskiej [I] (Szymkiewicz) Iłża - Skaryszew - Radom. W dni robocze będzie obowiązywał feryjny rozkład jazdy. Na tabliczkach z rozkładem jazdy na tej witrynie dostępny pod hasłem "Dni robocze, wolne od nauki szkolnej". Jak podaje przewoźnik, powyższa zmiana ma obowiązywać przez cały listopad.

01-03.11.2024 - Obsługa nekropolii

1. listopada - w piątek, Uroczystość Wszystkich Świętych - komunikacja miejska będzie BEZPŁATNA.

Uruchomione będą dodatkowe brygady m.in. na liniach 1, 4, 8, 12, 13, 17 i 21.

Wzmocniona będzie obsługa podmiejskich nekropolii autobusami linii 8 (Cerekiew, gm. Zakrzew) i 24 (Kiedrzyn, gm. Gózd).

W dniach 1-3 listopada uruchomione będą ponadto linie cmentarne: C9, C12 (w miejsce C4), C15 i C21, ponadto CM (przyspieszona) oraz Z21 (zastępcza). Linie C12 i C15 będą kursowały tylko 1. listopada.

Komercyjne linie podmiejskie będą oczywiście płatne, a w tym dniu będą kursowały tylko autobusy:
- komercyjnej linii A (Michalczewski) oraz linii F (Jarząbek);
- wszystkich jedlneńskich i skaryszewskich linii gminnych, na których przewozy realizuje Oparka;
- wszystkich wierzbickich linii gminnych, na których przewozy realizuje Jarząbek;
- oraz na kowalskiej linii gminnej [E2], na której przewozy realizuje Alexandria.

Na liniach A, [E2], 23 i 24 będzie obowiązywał specjalny rozkład jazdy oznaczony kolorem żółtym "1 XI 2024" (dla linii 23 specjalny rozkład jazdy będzie również obowiązywał w dniach "2-3 XI 2024").

W dniach 1-3 listopada, podczas wzmożonej odbługi Cmentarza Komunalnego na Firleju, w zastępstwie linii 21, WÓLKĘ KLWATECKĄ będą obsługiwały w tych dniach autobusy linii 23.

2. listopada - w sobotę, Dzień Zaduszny - autobusy komunikacji podmiejskiej (komercyjnej) oraz gminnej (komunalne) będą kursowały wg normalnych, sobotnich rozkładów jazdy.

Nie będzie w tym dniu kursował bus na komeryjnej linii miejskiej [I] (Szymkiewicz) Iłża - Skaryszew - Radom.

01.11.2024 - Przywrócenie stałej trasy

Od piątku - 1. listopada - zostanie przywrócona dla ruchu kołowego droga gminna w Zalesiu. W związku z tym, busy skaryszewskiej linii gminnej [B1] (Oparka) powrócą na swoją stałą trasę.

Przywrócone zostanie funkcjonowanie następujących przystanków:
- Bujak - Nowy;
- Zalesie I oraz
- Zalesie II.

Poniższe przystanki będą ponownie obsługiwane przez busy skaryszewskiej linii gminnej [B1]:
- Dzierzkówek Stary II;
- Dzierzkówek Stary I;
- Dzierzkówek - Nowy / Piaski;
- Dzierzkówek Nowy / Huta Skaryszewska (w kierunku Skaryszewa);
- Huta Skaryszewska / Dzierzkówek Nowy (w kierunku Bujaka);
- Huta Skaryszewska;
- Skaryszew - Gaj (Dzierzkowska) oraz
- Skaryszew - Gaj (Dzierzkowska / Gajowa).

05.10.2024 - Korekta rozkładu jazdy

W sobotę - 5. października - zostaną wprowadzone korekty rozkładu jazdy linii 5 (Michalczewski). Zmiany będą polegały na przesunięciach minutowych poszczególnych kursów we wszystkie dni tygodnia:
- z 14:26 na 14:30 (z PRUSZAKOWA, w weekendy i święta);
- z 22:18 na 22:32 (z PRUSZAKOWA, we wszystkie dni tygodnia);
- z 23:04 na 23:10 (z pętli LOTNISKO WARSZAWA-RADOM, we wszystkie dni tygodnia);
- z 23:42 na 23:48 (z PRUSZAKOWA, kurs zjazdowy, we wszystkie dni tygodnia).

01.10.2024 - Wydłużenie wszystkich kursów do krańca Jedlanka - Kępiny. Zmiana rozkładu jazdy

We wtorek - 1. października - zostanie wprowadzony nowy rozkład jazdy komercyjnej, podmiejskiej linii A (Michalczewski). Dotychczasowa trasa wariantowa do krańca Jedlanka - Kępiny stanie się trasą podstawową, bowiem wszystkie kursy będą od października wykonywane aż w pobliże węzła "Radom - Północ" na drodze ekspresowej S7 (E-77). Zmieni się rozkład jazdy: zwiększy się liczba wykonywanych kursów, częstotliwość w godzinach szczytu oraz zakres godzinowy pracy przewozowej. Zmiany dotyczą wszystkich dni tygodnia. Bez zmian pozostaje liczba brygad obsługujących tę linię: 1 całka i 2 szczytówki w dni roboccze, 1 całka i 1 szczytówka w dni robocze, wolne od nauki szkolnej oraz 1 całka w soboty. Praca przewozowa na linii A w dalszym ciągu nie będzie wykonywana w niedziele i święta.

Odjazdy z krańca RADOM - DW. PKP / gen. Traugutta:
- w dni robocze o 4:43, 5:18, 5:38, 5:58, 6:33, 6:58, 7:27, 7:52, 8:17, 9:22, 10:52, 12:12, 12:52, 13:32, 14:02, 14:24, 14:59, 15:24, 15:49, 16:29, 17:57, 19:28 i 21:03;
- w dni robocze, wolne od nauki szkolnej o 5:28, 5:58, 6:38, 7:22, 7:57, 9:27, 10:47, 12:17, 12:57, 13:37, 14:24, 15:04, 15:44, 16:29, 17:57, 19:28 i 21:03;
- w soboty o 5:38, 6:48, 8:08, 9:33, 10:58, 12:33, 13:48, 15:13, 16:38, 18:03 i 19:28.

Odjazdy z krańca Jedlanka - Kępiny:
- w dni robocze o 4:45, 5:25, 6:00, 6:25, 6:50, 7:15, 7:40, 8:05, 8:45, 9:15, 10:15, 11:35, 12:55, 13:45, 14:20, 14:45, 15:10, 15:50, 16:15, 16:35, 17:20, 18:55, 20:30 i 21:40;
- w dni robocze, wolne od nauki szkolnej o 4:55, 6:05, 6:45, 7:20, 8:05, 8:50, 10:10, 11:40, 13:00, 13:45, 14:25, 15:05, 15:50, 16:35, 17:20, 18:55, 20:30 i 21:40;
- w soboty o 5:05, 6:15, 7:35, 9:00, 10:25, 11:50, 13:15, 14:40, 16:05, 17:30, 18:55 i 20:15.